Irak ile Türkiye arasında tarihi "su" anlaşması

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Irak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin ile Irak'taki görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.

Bakan Fidan, kısa bir aradan sonra tekrar Bağdat'tan bulunmaktan duyduğu memnuniyeti ifade ederek, "Bağdat'la Ankara arasında çok yoğun bir işbirliği mesaisi var. Her konuda kurumlarımız yoğun bir şekilde işbirliği yapmakta, meseleleri çok profesyonel bir şekilde ele almakta ve çözüm odaklı çalışmaktalar" diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 2024'teki Irak ziyaretinde imzalanan çok sayıda anlaşmayı anımsatan Fidan, "Bu anlaşmaların takip edilmesi, hayata geçirilmesi fevkalade önemli idi. Arada kurduğumuz ortak çalışma komiteleri ile güvenlik dahil, enerji, su, ticaret, gümrük, ulaştırma, birçok konuda gerçekten yoğun çalışmalarımız var" ifadelerini kullandı.

Fidan, zamanın ruhunun bölgede barışı, kalkınmayı, karşılıklı entegrasyonu ve iş birliğini gerektirdiğine işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Parçalanma, bölünme, birbirimize rakip olma, birbirimizin ayağına çelme takmayı değil. Geri kalan medeni dünyanın yaptığını bizim bu bölgede yapmamamız için önünde hiçbir sebep, engel yok. Bölgemiz gerçekten olağanüstü kaynaklara sahip, gerek yer altı, gerek yer üstü kaynaklar. Coğrafyası, insanı, medeniyeti, kültürü, inancı, tarihi birikimi, bütün bunların hepsi aslında uygun stratejileri hayata geçirdiğimizde bölgeyi yeryüzü cennetine, bir refah, istikrar, dünyanın geri kalanına katkı yapan bir coğrafyaya dönüştürmememiz için bir sebep yok."

"ÇOK ŞÜKÜR BUGÜN İSTİKRAR, BARIŞ VE HUZUR İÇERİSİNDE DAHA DA EMİN ADIMLAR ATAN BİR IRAK GÖRÜYORUZ"

Irak'ın son yıllarda çok acı aşamalardan geçtiğini söyleyen Fidan, "Çok şükür bugün istikrar, barış ve huzur içerisinde daha da emin adımlar atan bir Irak görüyoruz. Türkiye olarak Irak'ın huzuruna, güvenliğine, kalkınmasına, refahına yönelik katkımız, desteğimiz tamdır. Bu noktada yapılan bütün çalışmaları destekliyoruz. Elimizden ne gelirse katkıda bulunmayı hedefliyoruz" ifadelerini kullandı.

Fidan, Suriye'de olan gelişmelerin de yakından takip edildiğine dikkati çekerek, "Irak ve Türkiye olarak beraber Suriye'ye, diğer bölge ülkeleriyle beraber neler yapabiliriz? O konuda çalışıyoruz. Bizim bölge ülkeleri olarak işbirliğini en üst düzeye çıkartıp, aramızdaki güveni çok muhkem ve sağlam bir hale getirip, kalkınma yolunda atmakta geciktiğimiz adımları bir an önce atıp, barış ve huzur içerisinde bölgede yolumuza devam etmemiz gerekiyor" diye konuştu.

Irak'taki siyasi liderliğe ve diğer siyasi partilere bölgede barış ve huzur vizyonuna destek vermelerinden dolayı teşekkür eden Fidan, şunları söyledi:

"Her zaman söylüyoruz, Cumhurbaşkanı'mız da altını çiziyor. Bölgemizdeki sorunları yine biz bölge ülkeleri olarak, bölge halkları olarak bir araya gelip kendimiz çözeceğiz. Dışarıdan kurtarıcı beklemeyeceğiz. Bizim gücümüz, kapasitemiz, vizyonumuz buna yeter. Bunu yaparsak dünyanın geri kalanına da daha az yük oluruz hatta kendimiz katma değer üretiriz. Karşımızda böyle bir vizyon paylaşan bir ortak hükümet olduğu için de ayrıca ben teşekkür ediyorum."

"BUGÜN ATACAĞIMIZ İMZALAR, İNŞALLAH IRAK'TAKİ SU SİSTEMLERİNİN KALICI OLARAK ISLAHININ ÖNÜNÜ AÇACAKTIR"

İki ülke arasında su anlaşmasının imzalanacağına dikkati çeken Fidan, "Bu anlaşma fevkalade önemli" dedi.

Fidan, bunun iki ülke tarihinde ilk defa hayata geçeceğini belirterek, şöyle konuştu:

"Biliyorsunuz uzun yıllardır Türkiye ve Irak, 'Suyu daha verimli nasıl kullanabiliriz, neler yapabiliriz?', bunun arayışı içindelerdi. 2,5 sene önce yaptığım bir ziyarette Sayın Başbakan'la (Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani) mutabık kaldığımız bir husus vardı. İki etaplı bir yol takip edecektik. Birincisi, Türkiye-Irak arasındaki suyun kullanımına ilişkin nasıl daha iyi yöntem bulunabilir? İkincisi ise Irak'taki su altyapısının, sulama sistemlerinin ıslahına yönelik nasıl beraber çalışılabilir? Bu iki kulvarda da 2,5 yıldır çok yoğun çalışmalar yapıldı."

Iraklı mevkidaşı Hüseyin'e de su anlaşması konusundaki çalışmalarda geçen emeği için teşekkür eden Fidan, "Bugün atacağımız imzalar, inşallah Irak'taki su sistemlerinin kalıcı olarak ıslahının önünü açacaktır. Irak tarihinde yapılan en büyük altyapı yatırımı olacaktır. Bu, aslında Irak hükümetinin vizyoner yaklaşımını, halkın refahına, iyiliğine olan iradesini, vizyonunu da ortaya koyacak bir çalışma. İnşallah bu hayata geçer geçmez biz su sorununun önemli bir ayağını da halletme yolunda bir adım atmış olacağız. Bizden önceki nesillerin yaşadığı birtakım sorunları inşallah bizden sonraki nesiller yaşamayacaklar" diye konuştu.

Fidan, enerji konusunda da Irak ile yoğun işbirliği olduklarını belirterek, iki ülke arasındaki petrol boru hattının tekrar çalışmaya başlamasının önemli bir gelişme olduğunu vurguladı.

Türkiye ve Irak olarak gaz ve elektrik olmak üzere enerji alanlarında neler yapılabileceğine dair de yoğun görüşmeler yapıldığını dile getiren Fidan, ilgili bakanlıkların ve kurumların çalıştığını, dışişleri bakanlıkları olarak gerekenleri yapmak için adımlar attıklarını anlattı.

"BEKLENTİMİZ, PKK'NIN IRAK'TA DA TERÖR FAALİYETLERİNE SON VERMESİ"

Fidan, "Terörsüz Türkiye" sürecinin olumlu istikamette ilerlemesinin sadece Türkiye için değil bölge için de iyi bir gelişme olduğuna dikkati çekti.

"PKK terör örgütünün kendisini fesih kararı almış olması, hiç şüphesiz olumlu bir gelişme." değerlendirmesinde bulunan Fidan, şunları kaydetti:

"Türkiye'deki silahlı faaliyetlerine son vermesi, bizim açımızdan fevkalade önemli bu karar fakat dileğimiz odur ki beklentimiz de o: Örgütün Türkiye'de olduğu gibi Irak'ta da silahlı mücadelesine ve terör faaliyetlerine son vermesi, işgal ettiği yerlerden çekilmesi, aynı şekilde Suriye'de de işgal ettiği yerlerden çekilmesi fevkalade önemli. Irak'ta şu anda çok büyük alanları işgal etmekte. Burada tabii ki Irak makamlarıyla yakından çalışıyoruz. Irak makamlarına huzurlarınıza da teşekkür etmek istiyorum bu konudaki işbirliklerinden ötürü. Hem Bağdat hem Erbil, bu konuda yakın bir işbirliği içerisinde bizimle ama dediğim gibi sadece Türkiye'de değil Irak ve Suriye'de de hatta İran'da da PKK faaliyetlerinin son bulması, bölgenin istikrarı için, güvenliği için, dış güçlerin müdahalesini engellemek için oldukça önemli bir husus."

Türkiye ile Irak arasındaki ilişkilerin kadim olduğuna işaret eden Fidan, iki ülke halklarının yüzyıllardır beraber ve yan yana yaşadığını dile getirdi.

Fidan, modern zamanlarda iki ülke arasındaki bu köklü tarihsel bağları daha iyi noktalara taşımak için ellerinden gelen her şeyi yapmaya devam edeceklerini kaydederek, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Irak halkına, devletine ve hükümetine desteğinin tam olduğunu vurguladı.

"IRAK DEMOKRASİNİN OLGUNLUĞUNU GÖSTERECEK BİR SEÇİM OLACAK"

Bakan Fidan, Irak'ta 11 Kasım'da yapılacak parlamento seçimlerine ilişkin, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Bu vesileyle 11 Kasım'da yapılacak seçimlerin Irak halkına, bölgemize hayırlı olmasını diliyorum. İnanıyorum ki Irak demokrasisinin olgunluğunu gösterecek bir seçim olacak. İnşallah barış ve huzur içerisinde Irak halkı, kendi iradesini sandığa yansıtacaktır. Ben şimdiden seçimlerde yarışan bütün partilere başarılar diliyorum. Türkiye, Irak halkının iradesine saygı duymaktadır. Nasıl Sayın Sudani ile fevkalade verimli çalıştık, inşallah bundan sonra da çalışmaya devam edeceğiz."

Gün boyu Irak Cumhurbaşkanı Abdullatif Reşid, Başbakan Sudani ve diğer Iraklı çok değerli yetkililerle görüşmeler yapacaklarını belirten Fidan, bu görüşmelerde de daha stratejik ve taktik konuları ele alma imkanlarının olacağını sözlerine ekledi.

HÜSEYİN: BU ANLAŞMA IRAK-TÜRKİYE İLİŞKİLERİNİN TARİHİNDE BİR İLK

Irak ile Türkiye arasında güçlü tarihi ve coğrafi ilişkilerin bulunduğunu belirten Fuad Hüseyin, bunun yanında iki ülke arasında ortak çıkara dayalı ticaret, ekonomi, enerji ve diğer alanlarda ilişkilerin olduğunu ifade etti.

Bakan Fidan ile başta su meselesi olmak üzere birçok başlığı görüştüklerini aktaran Hüseyin, şunları söyledi:

"Ankara'da daha önce su konusunda geniş toplantılar düzenledik ve orada anlaşmalara vardık. Bu anlaşmalar mutabakat zaptına dönüştü. Su yönetimi konusunu içeren tarihi anlaşmaya saatler sonra imzalar atılacak. Bu anlaşma Irak-Türkiye ilişkilerinin tarihinde bir ilk."

Terör örgütü PKK'nın silah bırakma meselesine de değinen Iraklı Bakan, şunları kaydetti:

"Irak olarak, Türk hükümetiyle PKK arasında yürütülen müzakereleri güçlü şekilde destekliyoruz. Bu konuda anlaşmaya varılmasını diliyoruz. Irak topraklarında PKK'ya bağlı silahlı unsurlar var. PKK'nın yönetim kadrosu, örgütün lağvedileceğini duyurdu, silahlı unsurları da lağvedilecek. PKK'lıların bulunduğu Mahmur ve Sincar'da güvenlik ve istikrar için iki tarafın da somut çözüme varmasını diliyoruz."

TÜRKİYE İLE IRAK ARASINDA SU ALANINDA İŞ BİRLİĞİ PROJELERİNİN FİNANSMANI İÇİN "MEKANİZMA BELGESİ" İMZALANDI

Bakan Fidan, Irak'a yaptığı resmi ziyaret kapsamında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani tarafından kabul edildi.

Kabulün ardından Bakan Fidan ile Irak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Hüseyin tarafından "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Irak Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Su Alanında İşbirliğine İlişkin Çerçeve Anlaşması Kapsamındaki Projelerin Finansmanı için Mekanizma Belgesi" imzalandı.

Yetkililerden alınan bilgiye göre söz konusu mekanizma, 2024'te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Bağdat ziyareti sırasında akdedilen "Su Alanında İşbirliği Çerçeve Anlaşması"nın fiilen uygulanmasını sağlayacak düzenlemeleri içeriyor.

Mekanizma, Irak'ın su kaynaklarının etkin, verimli ve sürdürülebilir kullanımına yönelik altyapı modernizasyonu ve inşası kapsamında Türk firmalarınca üstlenilecek projelerin finansmanının, Irak’tan yapılan petrol satışlarına dayalı sistem aracılığıyla karşılanmasını öngörüyor.

Bu düzenleme aracılığıyla Türkiye, Irak'ın su altyapısının geliştirilmesine ve su kaynaklarının daha verimli kullanılmasına katkısını artırmayı hedefliyor.

22 Nisan 2024'te imzalanan "Su Alanında İşbirliği Çerçeve Anlaşması" ile bugün imzalanan "Finans Mekanizması" belgesi, iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerde yeni bir stratejik dönemin başlangıcına işaret ediyor. Bu çerçevede Türk müteahhitlik firmalarının Irak pazarına erişiminin kolaylaşması ve stratejik öneme sahip projelerde yeni fırsatlar elde etmesi bekleniyor.

Küresel iklim değişikliğinin etkisiyle bölgede azalan su kaynakları dikkate alındığında Türkiye’de de hissedilen su sıkıntısının bölgesel iş birliği yoluyla uzun vadeli çözümlere kavuşturulması önem taşıyor.

FİDAN, IRAK CUMHURBAŞKANI REŞİD TARAFINDAN KABUL EDİLDİ

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Irak'a yaptığı resmi ziyaret kapsamında Irak Cumhurbaşkanı Reşid ile bir araya geldi.