Çin'den ABD gazına veto: Küresel enerji ticaretinde yeni kriz hattı
Çin, ABD’den sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatını 10 haftayı aşkın süredir durdurarak küresel enerji dengelerini sarstı. Washington yönetimi ise Çin gemilerine yüksek liman ücretleri getirmeye hazırlanıyor. İki ülke arasında enerji alanında başlayan restleşme, dünya ticaretinde yeni bir gerilim başlığı yarattı. Pekin'in Avrupa'ya yönelme çabaları ise Brüksel’in temkinli yaklaşımı nedeniyle sınırlı karşılık buldu.
ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşı enerji sahasına taşındı. Çin, 10 haftadan fazla süredir ABD’den sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) alımını durdurdu. Financial Times’ın haberine göre bu radikal karar, Şubat ayında %15’le başlayan ve zamanla %49’a kadar yükselen ABD menşeli LNG’ye uygulanan gümrük tarifeleriyle birlikte alındı.
"ÇİN, ABD EKONOMİSİNİ DEZAVANTAJLI HALE GETİRİYOR"
Washington’un yanıtı ise sert oldu. ABD Ticaret Temsilciliği (USTR), Çinli veya Çin bağlantılı gemilere 1,5 milyon dolara varan liman ücretleri getirmeye hazırlandıklarını duyurdu. Yeni uygulamanın, ABD Başkanı Donald Trump’ın "Önce Amerikan gemiciliği" politikası kapsamında Amerikan tersanelerini desteklemek ve Çin'in denizcilikteki etkisini kırmak için hayata geçirileceği belirtildi.
USTR’nin açıklamasında “Çin, ABD ekonomisini ve şirketlerini açıkça dezavantajlı hale getiriyor” denildi.
AVRUPA'YA YÖNELEN ÇİN, DUVARLARLA KARŞILAŞTI
ABD ile gerilimi tırmandıran Pekin yönetimi, aynı dönemde Avrupa’ya yönelerek yeni enerji ve ticaret ortaklıkları arayışına girdi. Ancak Brüksel, özellikle Çin'in Rusya’ya yakın duruşu ve ticaret fazlası nedeniyle temkinli davrandı. Çin’in Avrupa pazarlarına girişi, mevcut siyasi ve ekonomik çekinceler nedeniyle zora girdi.
Çin Makroekonomik Araştırmalar Akademisi’nden Zhang Yansheng, Avrupa ile ilişkilerde "yeni bir başlangıcın zamanı" olduğunu belirtse de, CTP yatırım şirketinden Jaromir Cernik bu sürecin kolay olmayacağına dikkat çekerek, “Çinli şirketlerin yönü Avrupa’ya dönse de Avrupalı yatırımcıların Çin’e mesafesi sürüyor” yorumunda bulundu.
Şİ CİNPİNG’DEN TAM SAHA DİPLOMASİ
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, enerji ve ticaret eksenindeki yalnızlığı kırmak için diplomatik atağa geçti. Vietnam’da yaptığı konuşmada ülkeyi “tek taraflı zorbalığa” karşı Çin’le birlikte hareket etmeye çağıran Şi, Güneydoğu Asya ülkelerinde de benzer mesajlar verdi.
Ancak Japonya, Güney Kore, Avustralya ve Avrupa ülkeleri bu çağrılara mesafeli yaklaşmaya devam ediyor. Pekin’in hamlelerine eşlik eden sert ekonomik tedbirler de dikkat çekiyor. Çin, Kanada ürünlerine %100’e varan gümrük vergileri getirerek, ABD ile yakın ilişkide olan ülkelere ekonomik baskı uyguluyor.
Brookings Enstitüsü uzmanı Jonathan Czin’e göre, Çin’in hedefi ülkeleri kendi tarafına çekmekten çok, Washington’un yanında saf tutmalarını engellemek. Czin, “Şi Cinping eş zamanlı olarak hem cazibe hem de gözdağı politikası uyguluyor” değerlendirmesinde bulundu.
KÜRESEL ENERJİ PİYASASINDA BELİRSİZLİK ARTIYOR
Çin’in ABD’den LNG ithalatını kesmesi, yalnızca iki ülke arasındaki tansiyonu değil, aynı zamanda küresel enerji piyasalarında belirsizliği artırdı. LNG ticaretinin büyük kısmını elinde tutan ABD, Asya pazarındaki bu kaybı telafi etmeye çalışırken, Çin ise yeni tedarik kaynakları ve siyasi denge arayışında.
