Hindistan ve Pakistan neden savaşıyor? 'Keşmir sorunu' nedir?

Hindistan-Pakistan arasında tansiyon yükseldi. Hindistan, füzelerle Pakistan'ın 9 bölgesine saldırdı. Saldırıya dair Hindistan'dan yapılan açıklamada "Sindoor Operasyonu başlattık, 9 bölgeyi hedef aldık" denildi.

Bunun üzerine Pakistan'dan da "Karşılık verilecek" yanıtı gelmesi üzerine 2 ülke arasında savaş çanları çalmaya başladı.

Bölge ateş çemberine dönüşürken, savaşın sebebi de merak konusu oldu.

78 YILDIR 'KEŞMİR SORUNU' ÇÖZÜLEMİYOR

İki ülkeyi birbirine düşüren 78 yıldır çözülemeyen 'Keşmir Sorunu'..

Afganistan, Tacikistan, Pakistan, Hindistan ve Çin ile komşu olan Keşmir bölgesi, jeopolitik açıdan önemli bir konumda bulunuyor.

HER ŞEY 1947'DE BAŞLADI

Hindistan ile Pakistan arasındaki gerginlikler, iki ülkenin de bağımsızlıklarını kazandığı 1947'de başladı.

İngiliz sömürgesinden kurtulan Hint Yarımadası'nda Pakistan ve Hindistan, iki ayrı ülke olarak Ağustos 1947'de bağımsızlıklarını ilan etti.

Müslüman nüfusun çoğunlukta olduğu bölgeler Pakistan'a, Hinduların yoğun yaşadığı yerler ise Hindistan'a bırakıldı.

İngiltere, 1947'de Hindistan'dan çekilirken, nüfusunun yüzde 90'ı Müslüman olan Keşmir halkı, 1947'de Pakistan'a katılmaktan yana tavır alsa da dönemin prensi Maharaja Hari Singh, Hindistan ile birleşmeye karar verdi.

MÜSLÜMAN KEŞMİR HALKI, HİNDİSTAN İLE BİRLEŞME KARARINA KARŞI ÇIKTI

Bu karar, iki ülke arasında büyük sorunlara yol açan Keşmir sorununun başlamasına neden oldu.

Hindistan ile birleşme kararına Müslüman Keşmir halkı karşı çıktı. Artan protestolar nedeniyle kontrolü kaybeden Maharaja, isyanı bastırmak için Hindistan'dan yardım istedi.

Keşmir prensinin yardım talebine olumlu cevap veren Yeni Delhi yönetimi, isyanı bastırmak için askerleriyle bölgeyi işgal etti.

Böylece iki ülke arasındaki ilk savaş, bağımsızlıklarından kısa bir süre sonra 22 Ekim 1947'de Keşmir yüzünden başladı.

BM ARABULUCU OLDU

Savaş, Birleşmiş Milletler'in (BM) arabuluculuğunda 1 Ocak 1949'da imzalanan ateşkes anlaşmasıyla sona erdi.

BM, taraflar arasında bir ateşkes sağlarken 21 Nisan 1948'de bölgedeki halkın özgürce hangi ülkeye katılmak istediğine dair bir plebisit yapılması çağrısında bulundu.

Ancak Hindistan bu referanduma karşı çıkarak bölgedeki askerlerini geri çekmeyip kontrolü altındaki toprakları "Cammu Keşmir" adıyla kendine bağladı ve Keşmir üzerindeki kontrolünü pekiştirdi.

Hindistan ile Pakistan arasında, Keşmir meselesi sebebiyle 1965, 1971 ve son olarak 1999'da da savaşlar yaşandı.

ŞİMLA ANLAŞMASIYLA OLUŞAN STATÜKO

1947'de bağımsızlığın kazanılmasının ardından Pakistan'da, Bengal nüfusla ilgili sorunlar baş gösterdi.

Yeni Delhi yönetiminin bugünkü Bangladeş topraklarını oluşturan Doğu Pakistan'da ortaya çıkan bağımsızlık hareketlerini desteklemesi üzerine iki ülke arasındaki üçüncü savaş çıktı.

Pakistan'ın 1971'de Hindistan'la yaptığı savaşın ardından Doğu Pakistan, "Bangladeş" adıyla bağımsızlığını ilan etti.

Savaşın ardından 1972'de imzalanan Şimla Antlaşması ile "Sınır Kontrol Hattı" oluşturuldu.

Şimla Anlaşması ile belirlenen Kontrol Hattı (LoC), Keşmir'in Hindistan ve Pakistan kontrolündeki bölgelere ayrılmasını sağladı.

1980'Lİ YILLARIN SONLARINDA GERGİNLİKLER YENİDEN TIRMANDI

1980'li yılların sonuna doğru Hindistan'ın kontrolü altındaki Cammu Keşmir'de kitlesel halk ayaklanmaları da baş gösterirken, şiddet eylemleri, siyasetçilere yönelik suikastlar, adam kaçırma gibi olaylar had safhaya çıktı.

Hindistan, bölgedeki olayların Pakistan tarafından desteklendiğini iddia ederken, bölgeye de ilave güvenlik gücü konuşlandırdı.

Taraflar arasında 1999'da Kargil bölgesindeki sınır ihlalleri nedeniyle 7 hafta süren Kargil Savaşı yaşandı. İki ülke nükleer savaşın eşiğine geldi.

Keşmir meselesi de bu süreçte çözümü zor bir ihtilafa dönüştü. Bölgedeki askeri gerilim giderek tırmandı.

SINIRLI ÇATIŞMA

Hindistan ile Pakistan arasındaki gerilim, Hindistan idaresindeki Cammu Keşmir'de 14 Şubat 2019'da polis teşkilatına bağlı milis gücüne yapılan ve 44 kişinin öldüğü bombalı saldırıyla yeniden başladı.

Yeni Delhi yönetimi, saldırıyla ilgili Pakistan'ı suçladı. Saldırıyı kınayan Pakistan ise suçlamayı reddetti.

Hindistan, 26 Şubat 2019'da "Keşmir Kontrol Hattı'nın Pakistan tarafında bulunan terör örgütü hedeflerine" hava saldırısı düzenlediğini duyurdu.

Pakistan da 27 Şubat 2019'da, hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle Hindistan'a ait 2 savaş uçağını düşürdüğünü bildirdi.

Pakistanlı yetkililer, düşen uçağın Hint pilotu Abhinandan Varthaman'ı linç edilmekten kurtarıp iyi niyet göstergesi olarak Hint yetkililere teslim etti.

Gelişmeler üzerine Pakistan tüm hava sahasını kapatırken, Hindistan bazı havaalanlarında uçuşları durdurdu.

HİNDİSTAN 2019'DA CAMMU KEŞMİR'İN STATÜSÜNÜ DEĞİŞTİRDİ

5 Ağustos 2019'a gelindiğinde ise Hindistan, yaptığı değişiklikle yarım asırdan uzun süredir Cammu Keşmir'e ayrıcalık tanıyan anayasanın 370'inci maddesini iptal ederek bölgenin özel statülü yapısını ortadan kaldırdı ve eyaleti ikiye böldü.

Eyalet, 31 Ekim 2019'da resmi olarak merkeze bağlı Cammu Keşmir ve Ladakh "Birlik Toprağı" statüsünde iki bölgeye ayrıldı.

CAMMU KEŞMİR'DE YENİ YÖNETİM

Cammu-Keşmir'de 10 yıl aradan sonra yapılan milletvekili seçimlerinde seçmenler, 18 Eylül, 25 Eylül ve 1 Ekim 2024'te 3 aşamada oy kullandı.

8 Ekim 2024'te açıklanan seçim sonuçlarına göre, Cammu-Keşmir'in eyalet statüsünü ve özel statüsünü geri getirme sözü veren Hindistan Ulusal Kongresi (INC) ile Cammu-Keşmir Ulusal Konferans Partisi ittifakı, 90 sandalyeden 48'ini kazanarak Meclis'te çoğunluğu yakaladı.

Cammu Keşmir'deki yeni yönetim, bölgenin özel statüsünün geri getirilmesine yönelik politika güdüyor.

Bharatiya Janata Partisi (BJP) lideri Başbakan Narendra Modi hükümeti, Cammu Keşmir'e özel statünün geri getirilmeyeceğini savunuyor.