Nesli tükenen ve 'hassas' statüsünde yer alan kutup ayılarının yaşam alanı daralıyor! Görseller acı gerçeği gözler önüne serdi

Birçok farklı sebepten dolayı iklim değişikliğinden en çok etkilenen alan Kuzey Kutbu olurken bu sebepler arasında coğrafi konumu, denizcilik faaliyetleri, ticaret rotaları, aşırı avlanma, madencilik, petrol ve gaz arama çalışmaları, insan kaynaklı kirleticiler, okyanus sularındaki plastikleri sayabiliriz.

Kuzey Kutbu, zamanla ısınarak daha da erimeye devam ediyor.

YAŞAM ALANLARINI KAYBEDİYORLAR

Uluslararası Doğa Koruma Birliği tarafından nesli tükenen hayvanlar arasında bulunan ve kırmızı listede "hassas" konumda yer alan ve dünyadaki en büyük kara etoburu olarak adlandırılan kutup ayılarının, Kuzey Kutbu'ndaki erimenin devam etmesi durumunda yaşam alanlarını kaybedeceği ve nesillerinin tükenmekle karşı karşıya kalacağı öngörülüyor.

Yapılan araştırmalar sonucunda, karbon emisyonlarının azaltılmaması durumunda bu yüzyılın sonuna kadar birçok alanda kutup ayısı popülasyonunun tamamen yok olacağına işaret ediyor.

TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda gerçekleşen 3. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi'nde bilim insanları, seyir boyunca kutup canlılarının yaşam alanlarını da gözlemleyerek raporlamalar gerçekleştirdi.

Kutup bölgelerinde yapılan canlı gözlem çalışmaları, ilerideki seferlerde yapılacak geniş kapsamlı araştırmaların bir ön hazırlığı olması sebebiyle büyük önem taşıyor.

Bilimsel araştırmalarda aynı zamanda ekosistemi destekleyen fiziksel parametreler gözlemlendi. Yapılan gözlemler sonucu bölgede geleceğe yönelik iklim projeksiyonları ve ekosistemin değişime uyumu konusunda araştırmalar da gerçekleştirildi. Gelecek yıllarda da bu parametrelerin takibi yapılarak uluslararası literatüre yayınlarla katkı sağlanması amaçlanıyor.

ANA SEBEP: KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

Nesli tükenmekte olan kutup ayılarının yaşam alanlarının daralmasının nedenlerinin başında küresel iklim değişikliği sebebiyle deniz buzlarının erimesinin geldiği biliniyor.

BİRÇOK KUTUP CANLISINA EV SAHİPLİĞİ YAPIYOR

Birçok kutup canlısına da ev sahipliği yapan Kuzey Kutbu, dünyadaki en büyük kara etoburu olan kutup ayısının da anavatanı olduğu biliniyor.

KUZEY KUTBU'NUN ÖZELLİĞİ NE?

Kuzey Kutbu, kutup canlılarının yaşamlarını sürdürebilecekleri tek alan olma özelliği de taşıyor. 

KUZEY KUTBU'NA ÖZGÜ BİR CANLI: KUTUP AYISI

Araştırmacılar, kutup ayılarının sadece Kuzey Kutbu'na özgü bir canlı olduğunu, bu alanda evrimleştiklerini ve yaşamlarını çoğunlukla üreme dönemleri hariç sadece deniz buzu üzerinde geçirdiklerini ifade ediyor.

GÜNEY KUTBU'NDA YAŞAMA ŞANSLARI VAR MI?

Evrimsel açıdan genç bir tür olan ve atası boz ayı olan kutup ayılarının Güney Kutbu'nda kolayca besin bularak yaşayabilecekleri düşünülse de bilim insanları bu durumun tamamen ekolojik bir çöküntü yaşatabileceği görüşünü savunuyor.

GPS İLE TAKİP EDİLİYORLAR

Nesli tükenen hayvanlar arasında kırmızı listede ve "hassas" statüsünde bulunan kutup ayıları birçok araştırma kuruluşu tarafından da GPS'ler ile takip ediliyor. 

GPS tasması adı verilen takip aracı, kutup ayılarının ve yaşadıkları deniz buzlarının kaybının takibine ve incelenmesine yardımcı oluyor.

SAKLANMA ALANLARI GİDEREK YOK OLUYOR

Kuzey Buz Denizi'nde yaşayan diğer bir canlı olan halkalı foklar, kutup ayıları için önemli avlardan biri olarak biliniyor. Deniz buzları, halkalı foklar ve yavruları için hem avlanma hem de av olmamak için saklanma alanları.

Deniz buzlarının zamanla iklim değişikliğine bağlı olarak erimesi bu saklanma alanlarını da yok etmesi sebebiyle halkalı fokları savunmasız av haline getiriyor.

Öte yandan bilim insanları, küresel iklim değişikliği sonucu buzulların erimesi sebebiyle ortaya çıkan bazı virüs ve bakterilerin kutup ayılarına bulaştığını keşfetti.

Bilim insanları erime devam ettikçe ortaya çıkacak bu gibi hastalıklardan bu canlıların daha fazla etkilenerek sayılarının daha da azalacağı konusunda endişe duyuyor. ​​​​​​​

Kutup bölgelerindeki canlı yaşamına ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulunan 3. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi Koordinatörü Prof. Dr. Burcu Özsoy, Arktik ve Antarktik bölge arasında çok ciddi farklar olduğuna değindi.

Özsoy, kutup noktalarının sadece okyanus ve kıta olarak farklılık göstermediğine dikkati çekerek, "Arktik bir okyanus, Antarktika bir kıta ama sadece iki kutup bölgesi arasındaki fark bundan ibaret değil. Aynı zamanda Arktik'te yaşayan canlılarla Antarktika'da yaşayan canlıların arasında ciddi farklılıklar var. Özellikle güneye baktığımızda daha baskın tür olarak penguenlerin yaşadığını, kuzeye baktığımızda kutup ayılarının varlığını görüyoruz." diye konuştu.

Prof. Dr. Burcu Özsoy, Antarktika'daki canlıların insandan korkmadığını ama bu durumun Arktik için aynı olmadığını dile getirerek, kuzeydeki canlıların daha korkak ve kaçan bir yapıya sahip olduğunu anlattı.

"SADECE KUTUP AYILARI ETKİLENMİYOR"

Özsoy, Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferleri'nde her yıl canlılarla ilgili gözlemler yaptıklarını ifade ederek, şu bilgileri verdi:

"Özellikle 71 kuzey enleminden 81 kuzey enlemine çıktığımız süreç içerisinde denizde, okyanusta yaşayan canlılar ve aynı zamanda yaşamlarını deniz buzu üzerinden idame ettiren kutup ayılarının burada bir yaşam savaşı da mevcut. Bu araştırmaları ve gözlemleri yaparken şu dikkatimizi çekiyor, tabii ki deniz buzlarının Arktik'te ciddi bir azalması söz konusu ve tüm avlanma stratejilerini deniz buzu üzerinden yapan kutup ayılarının azalan deniz buzlarından da çok ciddi etkilendiğini görüyoruz. İklim değişikliğinin sonuçları tabii bunlar. Bir tek etkilenen kutup ayıları değil, tabii ki diğer denizde ve karasal alanda yaşayan ekosistemin de etkilendiğini görüyoruz."

Deniz buzlarının kutup ayılarının yaşamlarını idame etmesi için önemine işaret eden Özsoy, "Kutup ayıları deniz buzlarının üzerinde aslında seyahat edip okyanusun içindeki balıkları avlayabiliyor. Yani haliyle deniz buzu faktörü ve balıkların da bulunduğu noktalarda kutup ayıları hayatlarını idame ettiriyor. Maalesef deniz buzunun azalması kutup ayılarının da neslinin tükenmeye yüz tuttuğunu bize gösteriyor." diye konuştu.

"AVIN KOKUSUNU 100 KİLOMETRE MESAFEDEN ALABİLİYOR"

3. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Sefer Lideri Kaptan Özgün Oktar da deniz buzlarının kutup ayıları için kritik öneme sahip coğrafi birer oluşum olduğunu ancak Arktik bölgede bunların yaklaşık üçte birinin kaybolduğunu anlatarak, şunları kaydetti:

"Gıdanın, besinin veya avının kokusunu 100 kilometre mesafeden alarak deniz buzu veya kara üzerinde uzun yollar kat ederek beslenen bu canlılara biz de seferimizde deniz buzu hattında denk geldik. Bir örnekleme noktamız deniz buzunun içerisindeydi ve bölgede ilerledik. Çalışmayı bitirmemize yakın bir anda yaklaşık 8 kilometrelik mesafedeki bir adadan, kutup ayılarının buzun üzerinde yürüyerek gemimize geldiğini ve tek amaçlarının da beslenmek olduğunu görmüş olduk. Bu denk geldiğimiz kutup ayıları bir anne ve bir yavruydu. Anneler yavrularını yaklaşık olarak 2-3 yıl boyunca beraberlerinde eğiterek, hangi bölgelerde nasıl avlanacaklarını öğreterek, onları gelecekteki yaşama hazırlıyor. Ancak 2030'lu yıllarda biliyoruz ki Arktik bölgede özellikle yaz sezonunda hiçbir deniz buzu kalmayacak. Yani şu an annenin öğrettiği bilgilerin büyük bir çoğunluğu belki de onların hiçbir işine yaramayacak."

Eriyen deniz buzlarının çok büyük bir değişimin işaretçisi olduğuna dikkati çeken Oktar, "Bu değişimin bir kısmı dünyanın doğal döngüsü içerisinde gerçekleşirken, insanlığın buraya etkisini de buzullardaki yüz binlerce yıllık kayıtlardan görebiliyoruz." ifadelerini kullandı.