Fahiş kiraya e-kontrat engeli! Aşırı fiyatların önüne geçilecek

Hazine ve Maliye Bakanlığı'nca yürürlüğe konulan 2023-2025 dönemi ile ilgili Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Eylem Planı'na göre, kira sözleşmelerinin e-Devlet Kapısı üzerinden düzenlenmesi sağlanacak.

KAYITDIŞILIĞIN ÖNÜNE GEÇİLECEK

2024 sonuna kadar yürürlüğe girmesi beklenen bu sistem, kira sözleşmelerinin kayıt altına alınmasını sağlayarak kayıtdışı ekonomiyi önemli ölçüde önleyecek.

Dijital ortamda yapılan sözleşmeler, benzer özellikteki kiralık mülklerin bedelleri hakkında bir veri tabanı oluşturarak, piyasada haksız rekabeti ve şişirilmiş kira bedellerini önleyebilecek. Bu durum, hem kiracılar hem de ev sahipleri için daha adil bir piyasa oluşmasına katkıda bulunacak.

Peki bu eylem planı, ev sahiplerine ve kiracılara nasıl avantajlar sağlayacak? Yeni dönem kira bedellerini etkileyecek mi?

İşte merak edilenler…

SİSTEMİN FAYDALARI NELER?

Dijital ortamdaki kira kontratı, pek çok kolaylığı sağlayacak. Birçok kurumda fiziksel kontrat ibra etme yerine dijital ortamda işlemler daha hızlı yapılabilecek.

Kiracı ve ev sahibi arasındaki anlaşmazlıklarda olası mahkeme süreçlerinde bilgi ve belge akışı kolaylaşacak. Sistem ile bölgesel kira oranları vatandaşların kira fiyatlarını karşılaştırma imkânını getirecek.

Bölgede ortalama rayiç bedeller görünecek, emlakçıların bu açıdan fiyatları 'manipüle' etmesinin önüne geçilecek. Devletin vergi kaybının önüne geçilecek. Bölgede tüm kira değerleri ortaya çıkacak şekilde bir değer haritası oluşacak.

KONTRAT NASIL HAZIRLANACAK?

Bu kapsamda standart kira sözleşmelerindeki bilgilerin öncelikle malikler tarafından girilmesi istenebilir. Özellikle sözleşmelerde yer alması gereken kiralanan yer, kira bedeli, banka hesap bilgileri, artışlar, kira süresi, başlangıç tarihi gibi birçok bilginin yazılması, hatta ekleri varsa bunların da yüklenmesi gerekecek.

E-Devlet entegrasyonları kapsamında TKGM verileri üzerinden taşınmazın bilgileri alınabilir ve sözleşmenin hangi taşınmaz için yapıldığı da belirlenmiş olur. Doldurulan sözleşme kiracının onayına düşerek, barkodlu bir kira sözleşmesi oluşturulabilir.

E-KONTRAT YAPILMAZSA NE OLACAK?

Yeni düzenlemede e-Devlet üzerinden sözleşme kurulmazsa idari para cezası uygulanması planlanıyor. Bunun dışında eğer başka bir hüküm konulmazsa kira sözleşmeleri arasında kural olarak bir fark bulunmuyor. Yazılı sözleşmelere şu an uygulanan kurallar aynen uygulanmaya devam edecek.

KİRA BEDELLERİNİ ETKİLEYECEK Mİ?

E-Kontrat sistemi, kira bedellerinin tespitinde önemli bir rol oynayacak. Bu sistem sayesinde, Türkiye genelinde bir kira haritası oluşturulacak ve bu harita üzerinden kiralık mülklerin bedelleri dijital olarak izlenebilecek. Sulh hukuk hakimleri, bu haritadan faydalanarak civardaki sokak ve caddelerdeki kira bedellerini kolaylıkla görebilecekler.

Bu durum, kira bedellerinin tespitine ilişkin davalarda daha hakkaniyetli ve hızlı karar alınmasını sağlayacak. Sistem, piyasa şartlarına uygun kira bedellerinin belirlenmesine olanak tanırken, aynı zamanda haksız kira artışlarının da önüne geçecek. Böylece, hem ev sahipleri hem de kiracılar için daha adil ve şeffaf bir kira piyasası oluşmasına katkı sağlayacak.

SAHTE SÖZLEŞMELER BİTECEK

Kira sözleşmelerinin e-Devlet sistemine kaydedilmesi ile önemli bir regülasyonun sağlanacağını da ifade eden Altın Emlak Global Genel Müdürü Mustafa Hakan Özelmacıklı, "Ülkemizde 7 milyonu aşkın kiracı olduğunu düşünürsek sistemin çok önemli bir milat olacağını ifade edebiliriz. E-Devlet entegrasyonu ile 2.6 milyon seviyesindeki kira gelir vergisi mükellef sayısında önemli bir artış olabilir. Sistemin kira değer haritalarının oluşmasına da önemli faydaları olacak. Ayrıca sahte imza ile yapılan kira sözleşmeleri, alt kiralamalar ile yapılan usulsüz kiralamalar da son bulacaktır" dedi.

KİRA BEDELLERİ TAKİP EDİLECEK

Hazine ve Maliye Bakanlığı 2023'te beyanda bulunan ev sahibi sayısını 1.8 milyon olarak açıkladı. Böylelikle 3.7 milyon ev sahibinin asgari beyanname vermediği ortaya çıktı. Ankara Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetim Bölümü Başkanı Prof. Dr. Harun Tanrıvermiş, kira sözleşmelerinin artık e-Devlet üzerinden elektronik ortamda yapılmasının öngörüldüğünü anımsatarak sözleşmelerin dijital ortama aktarılmasıyla konut piyasasının daha şeffaf ve güvenilir olacağını bildirdi. Tanrıvermiş, e-kira kontrat düzenlemesiyle e-Devlet üzerinden kira bedellerinin takip edileceğini ifade etti.

Kaynak: Sabah Gazetesi/Seda Tabak