Plastik poşet yerine sadece kağıt ve bez çanta satanlara denetim: Seçenek sunulmalı!
Kamu Denetçiliği Kurumu, bazı zincir marketlerin sadece kağıt ve bez çanta satmasının tüketiciye ekonomik külfet oluşturduğunu belirledi. KDK, plastik poşet alternatiflerinin de sunulması gerektiğini vurgulayarak denetim ve yaptırım çağrısında bulundu.
Zincir marketten alışveriş yapan bir kişi, kasiyerden plastik poşet istedi ancak markette sadece kağıt ve bez çanta satışı olduğu yönünde cevap aldı. Bunun Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar'ın "satış noktalarının yükümlülükleri" başlıklı 8. maddesine aykırı olduğunu ifade eden kişi, marketlerin denetlenmesi ve ilgili mevzuat kapsamında gerekli iş ve işlemlerin yürütülmesi talebiyle KDK'ye başvurdu.
KDK, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına "zincir marketlerde yasal yükümlülüklere aykırı olarak plastik poşet satışı yapılmamasının idari denetim kapsamına alınarak gerekli yaptırımların uygulanması" yönünde tavsiyede bulundu.
UYGULAMA EKONOMİK KÜLFETE NEDEN OLUYOR
Kararda, Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar'da market veya mağazaların plastik poşet satışını ortadan kaldırıp sadece "kağıt, file ve bez" gibi daha pahalı alternatifleri sunmasına izin verilmediği belirtildi. Usul ve Esasların 8. maddesinde alternatif ekipmanların, plastik poşetlere ek olarak sunulabileceğinin düzenlendiğine işaret edilen kararda, şunlar kaydedildi:
"Zincir marketin söz konusu uygulaması, tüketiciye seçim hakkı tanımamakla birlikte piyasaya dayalı çevre koruma mekanizmalarının esas amacı olan davranışsal dönüşümü değil, zorunlu ve ekonomik külfet oluşturan bir dayatma ortaya çıkarmaktadır. Özellikle plastik poşetlerin belirli bir ücret karşılığı sunulması yönündeki yasal düzenleme, tüketiciyi bilinçlendirmeyi ve tercihini çevre dostu yönde şekillendirmeyi amaçlarken, poşete nazaran daha yüksek ücret karşılığı yalnızca kağıt torba sunulması suretiyle tüketiciye seçenek bırakılmaması, düzenleyici hükümlerin özüne ve ruhuna aykırıdır. Plastik poşet tedarik ve satışının yeniden sağlanması, buna paralel olarak da alternatif taşıma ekipmanlarının da sunulmaya devam edilmesi gereklidir."
Kararda, "Zincir marketlerin çevreyi koruma gerekçesiyle plastik poşet satışını tamamen kaldırarak yalnızca alternatif torba satışı yapmasının bir yandan mevzuatla getirilen plastik poşet bulundurma yükümlülüğünün ihlaline neden olduğu, diğer yandan tüketici hakları ve ekonomik yükümlülük dengesi açısından hukuka ve hakkaniyete uygun olmaması sebebiyle zincir market tarafından yapılan uygulamanın idari denetim kapsamında değerlendirilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır." ifadeleri yer aldı.
