Prim günü, çalışma yılı, borçlanma... İşte EYT’de tüm merak edilenler

1. Kimler yararlanacak?
Hürriyet'ten Noyan Doğan EYT'ye dair tüm merak edilenleri sıraladı. İlk sigortalı olduğu tarih 9 Eylül 1999 öncesi olan; SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı dahil tüm emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemeden yararlanıp emekli olabilecek.

2. Yaş şartı aranacak mı?
İlk sigortalı olduğu tarih 9 Eylül 1999 öncesi olanlar prim gün sayısı ve çalışma yılı şartlarını tamamladıklarında yaş şartı aranmadan emekli olabilecek.

3. Borçlanma hakkı tanınacak mı?
Prim gün sayısı eksik olanlar sosyal güvenlik sisteminde belirli doğum, askerlik, yurtdışı çalışma gibi koşullar nedeniyle borçlanma yaparak, prim gün sayısını arttırabilir. Bu yeterli olursa, EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilecek.

4. Doğum borçlanması yaparak, emekli olabilir miyim?
Prim gün sayısı eksik olan kadın çalışanlar doğum borçlanması yaparak eksik günlerini tamamlayıp emekli olabilecek.

5. Doğum borçlanması yaparak, sigorta girişimi öne çekebilir miyim?
Hayır; çekemezsiniz, doğum borçlanması sadece prim gün eksiğinizi tamamlamaya fayda sağlar.

6. Askerlik borçlanması yaparak, emekli olabilir miyim?
Prim gün sayısı eksik olan erkek çalışanlar askerlik borçlanması yaparak eksik günlerini tamamlayıp emekli olabilecek.

7. Askerlik borçlanması sigorta giriş tarihini öne çeker mi?
İlk sigortalı olduğu tarihten önce askere gidenler askerlik borçlanması yaparak, ilk sigortalı olduğu tarihi öne çekebilir. Böylece EYT’den yararlanma tarihi de öne gelmiş olur ve düzenlemeden yararlanılıp emekli olunur.

8. 1999 öncesi stajı yapıp sigortalı olanlar EYT’den yararlanabilir mi?
Staj süresinde emeklilik primi ödenmiyor; iş kazası, meslek hastalığı ve genel sağlık sigortası primleri ödeniyor. Bu nedenle 1999 Eylül öncesi staj sigortası olanlar düzenlemeden yararlanamayacak.

9. 1999 öncesi Bağ-Kur’lu olarak işe başlayıp sonrasında SSK’lı olanlar emekli olabilecek mi?
Hizmet birleştirmeyi yapacaksınız ve prim gün sayısını, çalışma yılını tamamlamışsanız ve en son hangi sigorta sistemindeyseniz, düzenlemeden yararlanıp, oradan emekli olabileceksiniz.

10. 1999 Eylül öncesi sigorta girişlisiniz ama prim gün sayım yeterli değil EYT’den yararlanamayacak mısınız?
Askerlik ve doğum borçlanması yapsanız da prim gün sayınız eksikse ya da borçlanma yapamıyorsanız prim gün sayısını doldurduğunuzda EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilirsiniz.

11. Eylül 1999 öncesi sigorta girişiniz var, prim gününüz doldu ancak çalışma yılınız eksik emekli olamayacak mısınız?
Çalışma yılını tamamladığınızda EYT düzenlemesinden yararlanabileceksiniz

12. Pandemi döneminde kısa çalışma ödeneğinden yararlandınız, primleriniz yatmadı emekli olabilecek misiniz?
Prim gün sayısını tamamladığınızda EYT düzenlemesinden yararlanıp emekli olabilirsiniz.

13. EYT’den yararlanmak isteyenler istifa etmek zorunda mı?
İşyerinden istifa etmeniz gerekiyor ve işveren de istifa koduyla sizi işten çıkarmalı. İşyerinden istifa edip, emeklilik için SGK’ya başvuracaksınız ki, SGK emekli aylığı bağlayabilsin.

14. EYT için işten istifa eden kişi yeniden işe nasıl başlayacak?
İşten çıkışınız yapılacak, SGK’ya emeklilik için başvuracaksınız, ertesi gün işveren Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyerek yeniden işe girişinizi yapacak.

15. EYT düzenlemesinden yararlanmak istemeyen çalışan ne yapacak?
Emeklilik nedeniyle iş sözleşmesini sonlandırma hakkı çalışana ait bir haktır. İşveren, çalışanı zorla emekli edemeyeceği gibi çalışanlar da EYT’den emekli olmayabilir.

16. Emekli olan çalışan işe devam ederse işverene destek verilecek mi?
Normal çalışan için işveren, yüzde 17.5 oranında prim ödüyor. Emekli olan çalışan içinse toplamda yüzde 24.5 prim ödüyor. Yani, normal çalışan ile emekli çalışan arasında işverenin aleyhine 7 puanlık bir fark oluşuyor; işveren emekli birini çalıştırdığında daha yüksek prim ödüyor. EYT düzenlemesi ile birlikte bu fark alınmayacak, işveren EYT’liyi çalıştırdığında, normal çalışan için ödediği kadar prim ödeyecek.

17. EYT’liler ne zaman emekli olabilir?
EYT düzenlemesi 2023’ün Ocak ayının ilk yarısında Meclis’e gelir. Yasal düzenleme de ocak ayında çıkarsa, EYT’liler hemen başvurabilir. İlk emekli maaşları da şubat ya da en geç mart ayının başında hesaplara yatar.

18. Nereye başvurulması gerekiyor?
Başvuru için önce yasal düzenlemenin Meclis’e gelip yasanın çıkması gerekiyor. Bundan sonra EYT’liler e-devlet üzerinden ve SGK müdürlüklerinden emeklilik başvurularını yapabilir.
Noyan Doğan'ın örneklerle daha ayrıntılı anlattığı yazısını buradan okuyabilirsiniz.