EYT kanun teklifi Meclis Başkanlığı'na sunuldu! İşte EYT teklifi için merak edilen her şey...

Ak Parti Grup Başkan vekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, Meclis'te düzenlediği basın toplantısında, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin detaylarını paylaştı.

15 MADDEDE EYT KANUN TEKLİFİ
-Teklif 4 maddeyi içeriyor.
-Yaş şartı tamamen kalkıyor.
-Prim günü mevcut yasadaki gibi kalacak.
-EYT kanun teklifi 2023 yılı için 2 milyon 250 bin sigortalıyı etkiliyor.
-Düzenleme 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olan 4,7 milyon vatandaşı kapsıyor.
-Prim ve sigortalılık süresi dolan emeklilik hakkı elde edecek.
-Emekli olduktan sonra 10 gün içinde aynı iş yerinde işe başlanması durumunda 500 TL yüzde 5 destek primi verilecek.
-Taşerondan işçi kadrosuna geçenlerin ister emekli olabilme isterse kendi yerlerinde çalışabilme imkanı olacak.
-Kanun teklifi 7-8 Şubat tarihinde Meclis'te oylanacak.
-Başvurular ister e-Devlet üzerinden ister SGK'ya direkt olarak yapılabilecek.
-EYT staj konusu kanun teklifinde bulunmuyor.
-Kıdem tazminatı ödemeleri için işverene uygun koşullarda KGF desteği verilecek.
-SSK, BAĞ-KUR, emekli sandığı ayrımı olmayacak.
-EYT'li bir vatandaşın hemen emekli olma gibi zorunluluğu yok.
-İlk emekli maaşı Mart ayında alınacak.

EMEKLİLİK İÇİN YAŞ ŞARTI TAMAMEN KALKTI
Sabah'tan Mete Dirice'nin haberine göre EYT düzenlemesi ile 8 Eylül 1999 öncesine emeklilik kapılarını açıyor. Emeklilik için yaş şartı tamamen kalktı. Prim günü ve sigortalılık süresi mevcut mevzuattaki gibi kalacak. Buna göre SSK'lı EYT'liler 5000-5975 gün arasında değişen şartlarda emekli olacak.

EYT HESAPLAMA TABLOLARI
AK Parti'nin EYT kanun teklifini duyurması sonrası SSK'lılar için emeklilik tabloları netleşti. Buna göre SSK'lılar 1976'dan itibaren işe başlama tarihine göre 5.000 ila 5.975 gün arasında 75'er gün kademeli prim günü ile emekli olabilecek. SSK'da sigortalılık süresi kadınlarda 20 erkeklerde 25 yıl olacak.

Bağ-Kur ve emekli sandığı kategorisinde ise kadınlarda 7.200 prim günü erkeklerde 9.000 prim günü geçerli olacak. Burada yine kadınlarda 20 erkeklerde ise 25 sigortalılık süresi şartı bulunuyor.

ERKEKLER (SSK) İÇİN YIL YIL PRİM ŞARTLARI
İşe Başlama Tarihi - Sigortalılık Süresi - Prim Günü
09.09.1976 ve öncesi - 25 - 5000
09.09.1976-23.05.1979 - 25 - 5000
24.05.1979-23.11.1980 - 25 - 5000
24.11.1980-23.05.1982 - 25 - 5075
24.05.1982-23.11.1983 - 25 - 5150
24.11.1983-23.05.1985 - 25 - 5225
24.05.1985-23.11.1986 - 25 - 5300
24.11.1986-23.05.1988 - 25 - 5375
24.05.1988-23.11.1989 - 25 - 5450
24.11.1989-23.05.1991 - 25 - 5525
24.05.1991-23.11.1992 - 25 - 5600
24.11.1992-23.05.1994 - 25 - 5675
24.05.1994-23.11.1995 - 25 - 5750
24.11.1995-23.05.1997 - 25 - 5825
24.05.1997-23.11.1998 - 25 - 5900
24.11.1998-09.09.1999 - 25 - 5975

KADINLAR (SSK) İÇİN YIL YIL PRİM ŞARTLARI
İşe Başlama Tarihi - Sigortalılık Süresi - Prim Günü
01.04.1981 ve öncesi - 20 - 5000
01.04.1981-08.09.1981 - 20 - 5000
09.09.1981-23.05.1984 - 20 - 5000
24.05.1984-23.05.1985 - 20 - 5000
24.05.1985-23.05.1986 - 20 - 5075
24.05.1986-23.05.1987 - 20 - 5150
24.05.1987-23.05.1988 - 20 - 5225
24.05.1988-23.05.1989 - 20 - 5300
24.05.1989-23.05.1990 - 20 - 5375
24.05.1990-23.05.1991 - 20 - 5450
24.05.1991-23.05.1992 - 20 - 5525
24.05.1992-23.05.1993 - 20 - 5600
24.05.1993-23.05.1994 - 20 - 5675
24.05.1994-23.05.1995 - 20 - 5750
24.05.1995-23.05.1996 - 20 - 5825
24.05.1996-23.05.1997 - 20 - 5900
24.05.1997-23.05.1998 - 20 - 5975
24.05.1998-23.05.1999 - 20 - 5975
24.05.1999-08.09.1999 - 20 - 5975

EYT DÜZENLEMESİ 5 AŞAMADAN GEÇTİKTEN SONRA YASALAŞACAK
Kanun teklifi metinleri hazırlandı
Meclis Plan Bütçe Komisyonu'nda görüşülecek
TBMM Genel Kurulu'nda oylanacak
Başkan Erdoğan'ın onayına sunulacak
Resmi Gazete'de yayımlanacak.

Emeklilikte yaşa takılanlar için kanun teklifi 2 Şubat Perşembe günü saat 11.00'da Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda ele alınacak.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı EYT çalışmasını bitirerek gerekli altyapıyı oluşturdu ve taslağı milletvekillerine iletti. EYT yasa tasarısı Meclis'e geldi ve AK Parti grubunda milletvekillerinin imza aşaması tamamlandı. Taslak Meclis Başkanlığı'na sunuldu ve artık Meclis Plan Bütçe Komisyonu'nunda görüşülecek.

AŞAMALARIN 10 GÜN İÇERİSİNDE TAMAMLANMASI BEKLENİYOR
EYT taslağının Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda onaylanmasının ardından EYT yasası taslağı Meclis Genel Kurulu'nda oylanarak yasalaşacak ve Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasına sunulacak. EYT yasası Şubat ayı içerisinde Başkan Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girecek. Tüm bu aşamaların yaklaşık 10 gün içerisinde tamamlanması bekleniyor.

BU 3 ŞART EMEKLİ EDECEK
5 milyona yakın EYT'ye tabi vatandaş şartları tamam olduğu anda emekli olacak. Aşağıdaki şartları tamam olup sadece yaşa bekleyen EYT'li sayısı 2,25 milyonu geçti. Böylece prim günü ve sigortalık süresi tamam olmayan 2,5 milyon kişinin olduğu hesaplanıyor.
-8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişinin olması
-Prim gününün tamam olması
-Sigortalılık süresinin dolmuş olması

8 Eylül 1999 öncesi 18 yaş altı emeklilik sigortası girişi olan vatandaşlar da EYT yasasına tabi olacak. Burada sadece kadınlarda 20 erkeklerde 25 yıl olan sigortalılık süresi 18 yaşından itibaren hesaplanacak.

İLK MAAŞ HESAPLAMALARI İÇİN TARİH BELLİ OLDU!
Şubat ayında Meclis'te oylanacak EYT yasasının yürürlüğe girmesi ile emeklilik için hak sahibi vatandaşlar için ilk maaş hesaplaması 1 Mart'tan itibaren yapılacak.

"EYT'LİLER DÜŞÜK MAAŞ ALACAK" YALANI ÇÜRÜDÜ
Son günlerde bazı medya kuruluşlarında 'EYT'liler düşük zam alacak' şeklinde haberler gerçeği yansıtmıyor. EYT'lilerin maaşları da her SGK'lı gibi hesaplanacak. Düzenlemeyi bir kenara koyacak olursak her ay yaklaşık 40 bin kişi emekli oluyor. Bu kişilerin maaşları nasıl hesaplanıyorsa EYT'lilerin de emekli maaşları öyle hesaplanacak.

SGK'nın maaş hesaplama robotu ile hesaplama yapanlar bu ekranın refah payını görmemesi nedeniyle kafaları karıştı. Bu durum bazı medya organları tarafından çarpıtıldı.

HESAPLAMALARDA HİÇBİR FARKLILIK YOK
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, "EYT ile emekli olacakların maaş zamlarına mevcut emeklilerin aksine yüzde 30 değil de yüzde 18 civarı bir zam yapıldığı iddiası da gerçeği yansıtmamaktadır. Böyle bir şey olması mümkün mü? Yok tabii ki. Emeklilerimizin elde ettiği tüm kazanımlar onlar için de geçerli. Hesaplamalarda hiçbir farklılık yoktur. Bu söylentilere kimse inanmasın. Devlet emekliler arasında ayrım yapmaz. Biz sosyal devletiz." diye konuştu.

MAAŞ HESAPLAMALARI NASIL YAPILIYOR?
EYT yasası çıktıktan sonra primi ve sigortalılık süresi tamam olanların maaş hesapları, diğer tüm emekli aylığı bağlananlar gibi, 3 dönem üzerinden yapılacak.

3 DÖNEM DİKKATE ALINACAK
-1999 yılı öncesi,
-1999 yılı - 2008 arası ve
-2008'den sonraki dönem olmak üzere
3 ayrı hesaplama söz konusu olacak.

Bu 3 dönemdeki hesaplar yapılıp birleştirilerek emeklinin maaşı ortaya çıkacak. Kısacası emekli maaşı hesaplaması yapılırken sigortalılık dönemindeki tüm kazançlar dikkate alınacak.
-Kişilerin çalıştıkları yıllar,
-aylık kazançları, çalışma süreleri,
-yaş beklerken ödenen fazla primler ve
-işe ara verip vermemiş olmaları
emekli maaşı hesaplanırken ödenecek tutarı ortaya çıkaracak.

Matematiksel olarak maaş hesaplanırken ilk olarak 1999 öncesindeki gün ve kazançlar dikkate alınacak ve aylık bağlama oranı ile çarpılacak. Burada çıkan rakam bugüne güncellenecek. Daha sonra 1999 ile 2008 arasındaki dönem için de yine aylık bağlama oranı ve yeni güncelleme katsayıları kullanılacak.

Burada büyüme oranı devreye giriyor. 2008 sonrası için ise yine farklı bir aylık bağlama oranı ve büyüme hızının yüzde 30'u alınacak. Bir önceki yılın enflasyon oranı da maaş hesaplamasında ve güncellemesinde kullanılacak. Böylece bu 3 hesap toplanarak emekli maaşı oluşturulacak.

EMEKLİ MAAŞLARINI KİMLER YÜKSEK ALACAK?
EYT'ye tabi olanlar da temelde bütün emekliliğe hak kazanmışlar gibi prim gün sayısının çok olmasına bağlı olarak değil SGK'ya bildirilen prime esas kazanca göre maaş alacak. Yani brüt maaşı yüksek olanlar daha fazla emekli maaşı alacak.
Bütün çalışma hayatı asgari ücret üzerinden bildirilenler ise daha düşük maaş alacak. Burada üç ayrı hesaplama yapıldığı için tüm kazançlar önem kazanıyor. Yani son yıllar değil ilk çalışma hayatınızdan bu güne kadar tüm kazançlarınıza bakılıyor.

Ayrıca 3 döneme ilişkin farklı Aylık Bağlama Oranları ve güncelleme katsayılarıyla nedeniyle; bu oranların yüksek olduğu dönemlerde primi daha fazla olan hak sahipleri daha yüksek emekli maaşı alacak.

EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI 5.500 TL
EYT'lilerin en çok merak ettiği konuların başında 2023 emekli zammı ve en düşük emekli maaşı düzenlemesiydi. Ocak 2023 emekli ve memur zammı yüzde 30 olarak yasalaştı. En düşük emekli maaşı ise Ocak-Temmuz dönemi için 5.500 TL olarak belirlendi. Böylece EYT yasası ile emekli olacakların alacağı en düşük maaş 5.500 TL oldu.

EYT'Lİ EMEKLİLİK İÇİN İSTİFA EDİNCE TAZMİNAT HAKKI DA KAZANACAK

EYT yasası ile emekli olacakların merak ettiği konulardan bir diğeri maaş dışında tazminat hesabı oldu. EYT yasasına tabi olacakların önemli bir kısmı mevcut durumda çalışıyor.
EYT yasasının yürürlüğe girmesi sonrası emeklilik başvurusu için karar aldıklarında tazminat hakları da doğacak. Normalde istifa eden için tazminat hakkı bulunmuyor. Ancak bunun istisnası olarak emeklilik hakkı doğan ve başvuran çalışan için tazminat hakkı doğuyor. Daha açık ifadeyle emeklilik için işten ayrılacak bir EYT'li istifa eden EYT'li tazminat hakkı kazanacak. Burada işçinin ihbar tazminatı hakkı bulunmazken kidem tazminatı ödemesi yapılıyor.

KIDEM TAZMİNATI SON BRÜT MAAŞ ÜZERİNDEN HESAPLANACAK
Kıdem tazminatı son brüt maaş üzerinden çalışılan sürenin tamamına göre hesaplanıyor. Burada her yıl Ocak ve Temmuz aylarında belirlenen memur zam oranı aynı zamanda kıdem tazminatı tavanına da yapılan zammı belirliyor.

Asgari ücret 2023'ün 8.506 TL olarak belirlenmesi sonrası ülkemizde uygulanan en düşük brüt maaş 10.008 TL oldu.

KIDEM TAZMİNATI TAVANI YÜZDE 30 ARTTI
Temmuz memur zammı sonrası en yüksek kıdem tazminatı 15.371 lira olarak uygulanıyordu. Hazine ve Maliye Bakanlığ yeni kıdem tazminatı tavanını yüzde 30 artışla 19.982,83 TL olarak açıkladı.
Özel sektörde işveren isterse kıdem tazminatı tavanını aşarak çalışanın brüt ücreti üzerinden kıdem tazminatı ödemesi yapabilir. Ancak tavanı aşan kısım ücret gibi değerlendirilerek gelir vergisi ve sigorta primine tabi tutulur.

KIDEM TAZMİNATI İÇİN SADECE DAMGA VERGİSİ VAR
Yasalara göre kıdem tazminatından sadece damga vergisi alınabiliyor. Hak sahibine kıdem tazminatı tek seferde ve bakit olarak banka yoluyla ödeniyor.

Tazminat hesabı yapılırken son brüt maaş dikkate alınıyor. Ancak brüt maaş hesabına sadece kazanç değil yıl içindeki ödemeler katılıyor. Buna giydirilmiş brüt ücret deniliyor. Bu ücret belirlenirken düzenli olan ödemeler dikkate alınıyor. Prim, mesai gibi değişken ödemeler brüt ücrete eklenmiyor ancak ikramiye, yemek parası, kıyafet parası, görev tazminatı, kasa tazminatı gibi düzenli ödemeler brüt ücrete eklenerek prime esas kazancı artırıyor.

TAZMİNAT HESABI YIL AY GÜN OLARAK YAPILIYOR

Tazminat hesaplanırken işçinin çalıştığı tüm zamanlar yıl, ay, gün hesabı olarak dikkate alınıyor. Asgari ücret üzerinden işçinin tazminatını hesaplayalım. Bu işçinin 10 yıl 5 ay ve 15 gün çalışmış olduğunu varsayalım.

Giydirilmiş brüt ücret: 11.676 TL
10 yıllık tazminat: 116.760 TL
5 aylık tazminat: (11.676/12)X5 = 4.865 TL
15 günlük tazminat : (11.676/360)x15 = 486,5 TL
Toplam tazminat: 122.111,5 TL

Toplam tazminat üzerinden binde 7,59 oranında damga vergisi kesilecek.

STAJ SADECE EYT'NİN DEĞİL EMEKLİLİK SİSTEMİNİN TAMAMINI İLGİLENDİRİYOR

Türkiye'de SGK mevzuatına göre staj ve çıraklık sigortası olanların bu sigortaları başlangıç olarak kabul edilmiyor. Bu sürelerin borçlanmaları da yapılamıyor.

Staj konusu aslında EYT'nin bir konusu değil. Daha geniş bir kesimi kapsayan bir konu olarak dikkat çekiyor. Stajın emeklilik sigortası girişine dahil edilmesi demek sadece EYT'lileri değil bundan önceki ve sonraki tüm vatandaşları kapsayan emeklilik sistemi düzenlemesi demek. Yasalarımızda ne 1999 öncesi ne de sonrası stajın sigorta girişi kapsamında sayıldığı bir dönem bulunmuyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin staj sigortası ile ilgili şu ifadeleri kullandı: "Staj yapanlar, iş yerinde çalışma ilişkisi kurmuyorlar, iş akdi gerçekleşmiyor. Dolayısıyla işveren onlar için prim ödemiyor. Yani onlar için geçerli olan bir durum değil. Onlar bir eğitim için gidiyorlar oraya. O eğitim sürecinde başlarına bir şey gelmesin diye devlet onlara sağlık sigortası yatırıyor, koruyucu sigorta düzenlemesi yapıyor. Onunla iş akdini birbirine karıştırmamak lazım. Orada öyle bir karışıklık var. Borçlanma vesaire bunlar söz konusu değil. İşvereniniz kim olacak, kimin adına borçlarınızı yatıracaksınız? Yani iş akdinin gerektirdiği şartların ve standartların hiçbirisi onlarda söz konusu değil."

3 DURUM BORÇLANMA İLE EYT'Lİ YAPABİLİR

5510 sayılı yasanın 41. Maddesi gereğince yapılan borçlanmalarla işe giriş tarihini 8 Eylül 1999 tarihine veya daha öncesine çekenler EYT kapsamına girebilecek. Yasaya göre askerlik, staj sonrası doğum borçlanması gibi durumlar işe giriş tarihini geri çekebiliyor.

EYT YASA TEKLİFİ İÇİN İÇERİKTE DEĞİŞİKLİK OLUR MU?
EYT yasa teklifinde yasalaşma aşamasında içerikte bir değişiklik beklenmiyor. Konuyla ilgili açıklamada bulunan Bakan Bilgin, "İçerikte bir şey değişir mi?" sorusuna Bilgin, "Değişmez" karşılığını verdi.

EYT BAŞVURULARI NASIL OLACAK?
EYT'lilerin başvuru süreci Başkan Erdoğan'ın onayı ile yasanın Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla başlayacak. Bakanlık altyapısını oluşturdu. EYT başvuruları SGK veya e-Devlet ekranından yapılacak. Online erişimi olmayan vatandaşlar bizzat da SGK şubelerine gidip başvuru yapabilecek.