Kahramanmaraş depremi Marmara fayını tetikler mi? Prof. Dr. Cenk Yaltırak büyük İstanbul depremi için tahmini zaman ve şiddet vererek en yalın haliyle anlattı

"Kahramanmaraş'ta 2 değil 3 büyük deprem oldu" açıklamasıyla dikkat çeken İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü'nden Prof. Dr. Cenk Yaltırak'tan Marmara depremine ilişkin de çarpıcı bir başlık geldi.

KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ MARMARA DEPREMİNİ TETİKLER Mİ?
Uzun yıllardır deprem üzerine akademik çalışmalar yapan Yaltırak, T24'ten Cansu Çamlıbel'in sorularını yanıtladı. Çamlıbel'in "Oradaki bu büyük fay hareketi acaba Marmara'daki fay sistemini tetikler mi, etkiler mi?" sorusu üzerine Yaltırak, konuyu herkesin anlayabileceği şekilde özetledi:

"ORASI BAŞKA BİR YER"
"Hiç alakası yok. Diyelim ki bu odada 7 tane kova var. Bir de koridorda ilerde Ufuk Hoca'nın odasında kovalar var. Buradaki kovalar taştığı zaman Ufuk Hoca'nın odasındaki kovalar taşar mı diyorsun bana. Hiç alakası yok, orası başka bir yer. Bu fayları birbirine bağlayarak domino gibi dünyayı dolaştıramazsınız."

MARMARA'DA 7 ÜZERİ DEPREM ÜRETME POTANSİYELİ OLAN 4 FAY VAR
Yaltırak ve ekibi aynı zamanda Marmara'nın bugüne kadarki en kapsamlı üç boyutlu fay haritasını hazırlamış durumda.
Yaltırak'ın adademik çalışmalarında çarpıcı olan bir başka detay da Marmara'da 7 üzeri deprem üretme potansiyeli dört ayrı fayın bulunduğuna dair bulgular.

"DEPREM YÖNETMELİĞİNİN DAYANDIĞI TEHLİKE HARİTASI YANLIŞ"
Deprem yönetmeliğinde yer alan 'tehlike haritası'nın sıkıntılı olduğunu düşünen uzman isim, depremlerin şiddet sınıflandırmasını en yalın haliyle anlattı:
"Deprem yönetmeliğinin dayandığı tehlike haritası tehlikeli bir harita. Çünkü o harita elmayı, armudu, eriği aynı yere atıyor ve bunların ortalama ağırlığını bir istatistik olarak alıyor. Sonra da senin karşına ayva çıkma olasılığı 2500 yılda bir diyor. Öyle bir sınıflama yapılamaz. Haritalar da yanlış, haritalar üzerinden çalışılan senaryoları da yanlış."

"FAY DERİNE DOĞRU GİDİYORSA DEPREM ÜRETİYORDUR"
Yaltırak kendi hazırladığı 'tehlike haritası'nın detaylarını da paylaştı:
"Bizim hazırladığımız Marmara'nın 2022 model haritasında 22 bin kilometre veri var. Marmara'nın tek fay haritasının dayandığı veri 1630 km. 12 kat daha fazla veri var bizde demek. Artı denizin 10 kilometre altındaki yapıyı da haritaladık. Fayı sadece yüzeyde haritalamadık, derinliğine doğru da haritaladık. Biz böylece denizin tabanındaki 3 tane fayı derine doğruda bulduk. Fay derine doğru gidiyorsa deprem üretiyordur."

MARMARA DEPREMİNİN ŞİDDETİ VE ZAMANI ÜZERİNE BİR TAHMİN
Marmara'da beklenen depremin şiddetini 7.5 büyüklüğünde tahmin eden Yaltırak, depremin olası zamanı üzerine de makalesinde "2019 ile 2026 aralığında olacağı" yönünde iddialı bir öngörüde bulundu.

Bunun sadece bir tahmin olduğunu belirten Yaltırak, "O dönemin içine girdik. Bu bölgedeki bütün depremlerin nerede olduğunu biliyoruz biz. Periyotları da biliyoruz. Bu algoritmaları uygulamak için kod yazıldı. Fayların üzerinde geçen zamanı biliyoruz. 989'da 1509 arasında 520 yıl geçmiş ve o depremin büyüklüğü 7.66 olmalı. Neden? Burada yılda 20 milimetre hareket var. Yirmi milimetre toplam 9.3 metre yapıyor. 9.3 metreyi bilgisayara koyduğun vakit üretebileceği en büyük deprem bu; 7.66." ifadelerini kullandı.