Yönetmen, senarist, yapımcı, oyuncu ve siyasetçi... Sırrı Süreyya Önder kimdir?

DEM Parti İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder'den üzücü haber geldi.

Yoğun bakım sürecinde tedaviye yanıt vermeyen ve nörolojik tablosunun bozulduğu dile getirilen Önder, çoklu organ yetmezliği nedeniyle bugün saat 16.10'da hayatını kaybetti.

Son 10 yılda politikada kıvrak zekası ve nüktedan üslubuyla öne çıkan Önder, "yönetmen, senarist, yapımcı, oyuncu ve gazeteci" kimlikleriyle çok yönlü ve başarılı bir kariyerin sahibi olarak hafızalara kazındı.

İşte gençlik yıllarında kamyonculuk dahil birçok zor meslekte ekmeğini kazanan Sırrı Süreyya Önder'in hayatından dikkat çeken detaylar...

SIRRI SÜREYYA ÖNDER KİMDİR, NERELİ NE ZAMAN DOĞDU?

Sırrı Süreyya Önder, 1962 yılında Adıyaman'da Türkmen bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini Adıyaman'da tamamladı.

Gençliğinde devrimci, sosyalist gruplar içinde yer aldı.

1978 yılında Adıyaman Lisesi'nde öğrenciyken Maraş Katliamı'nı protesto için düzenlenen bir gösteriye katıldığı için tutuklandı. Bu ilk tutuklanması olacaktı.

İLK KEZ 18 YAŞINDA CEZAEVİNE GİRDİ

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesini kazanan Önder, burada "devrimci siyaset" içinde yer almaya devam etti.

12 Eylül 1980 askeri darbesi nedeniyle eğitimine ara verdi.

18 yaşındayken, Ankara'da düzenlenen darbe karşıtı protestolara katıldığı gerekçesiyle 12 yıl hapis cezasına çarptırılan Önder, 7 yıl cezaevinde yattı.

"BEYNELMİLEL" EN İYİ FİLM ÖDÜLÜ'NÜ GETİRDİ

Sinema yönetmenliği, senaristlik ve oyunculuğun yanı sıra çeşitli gazetelerde köşe yazarlığı da yapan Önder, senaryosunu yazdığı ve Muharrem Gülmez'le birlikte yönettiği "Beynelmilel" filmiyle 2007 Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali'nde En İyi Film Ödülü'nü kazandı.

"Emret Komutanım", "O… Çocukları", "Sis ve Gece", "Ada: Zombilerin Düğünü", "F Tipi Film", "Ejder Kapanı", "Mar", "Düğün Dernek" ve "Yeraltı" gibi filmlerde senarist, yönetmen, senaryo danışmanı ve oyuncu olarak yer aldı.

SİYASETE BAŞLADI

Filmleriyle adını iyiden iyiye duyuran Önder, farklı gazetelerde köşe yazılarıyla ve katıldığı TV programlarıyla da adından sıkça söz ettirmeye başlamıştı.

2011'de ise hayatı parlamenter siyasete doğru evrildi.

Önder, o yıl yapılan genel seçimlerde Emek, Özgürlük ve Demokrasi Bloku'nun bağımsız adayı olarak İstanbul milletvekili seçildi.

Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) saflarında yerini aldı.

2013'te, Kürt siyasetini ve Türkiye'nin sol muhalefetini aynı çatı altında birleştirmeyi hedefleyen Halkların Demokratik Partisi'nin (HDP) kurulmasıyla daha da önemli bir isim haline geldi.

HDP'nin eş genel başkan yardımcısı oldu.

İLK ÇÖZÜM SÜRECİNDEKİ HEYETTE DE O VARDI

24. dönem İstanbul, 25 ve 26. dönem Ankara Milletvekili seçilen Önder, 2013-2015 yıllarında "çözüm süreci" kapsamında İmralı görüşmelerine katılan HDP heyetinde yer aldı.

"Çözüm sürecinin" en üst noktası Dolmabahçe toplantısı oldu.

28 Şubat 2015'te dönemin Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan ile HDP'nin İmralı heyeti arasında yapılan görüşme sonrasında bir metin açıklandı.

10 maddelik başlıkları okuyan Önder'di.

Bu süreçte Önder, 2014 yerel seçimlerinde HDP'nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı oldu ancak oyu yüzde 4,7'de kaldı.

7 Haziran seçimlerinin ardından bu "çözüm süreci" sonlandı ve Türkiye siyasi çalkantıların yaşandığı bir döneme girdi.

2. CEZAEVİ GÜNLERİ

15 Temmuz 2016 darbe girişimini takip eden olağanüstü hal döneminde HDP'li yöneticiler ve milletvekilleri de tutuklanmaya başladı.

Önder de 6 Aralık 2018'de "terör propagandası yapmak" suçlamasıyla tutuklandı. 4 Ekim 2019'da serbest bırakıldı.

Kandıra'daki cezaevine kendisi giden Önder, girişte gazetecilere yaptığı açıklamada, "Yaşananlar iç karartıcı gibi gözükse de güzel günler bütün ülke için yakındır aslında. Ettiğimiz her laf, yürüttüğümüz bütün çabalar onurumuzdur" dedi.

YENİDEN İMRALI HEYETİNDEYDİ

2023 genel seçimlerinde DEM Parti'den 28. dönem İstanbul milletvekili seçilen Önder, 24. dönemde TBMM Başkanlık Divanı İdare Amiri, 25 ve 26. dönemlerde Anayasa Komisyonu Üyesi olarak görev yaptı.

MHP lideri Devlet Bahçeli, 22 Ekim 2024'te Abdullah Öcalan'a "örgütü lağvet, Meclis'te DEM Parti grubunda konuş" çağrısı yapmasıyla yeniden başlayan süreçte kilit isim yine Öndir'di.

Önder, bu açıklamanın ardından başlayan süreçte PKK lideri Abdullah Öcalan ve hükümet ile görüşmeler yürüten İmralı heyetinde yer aldı.

Süreç, zaman içerisinde "Terörsüz Türkiye" olarak adlandırılırken İmralı'ya giden heyet, Abdullah Özalan'ın PKK'ya yaptığı 'silah bırakma çağrısı'nı içeren mektubu kamuoyuyla paylaştı.

İmralı görüşmelerinde DEM Parti adına oluşturulan heyette yer alan Önder, TBMM Başkanvekili olarak görev yapıyordu.

Önder, Ceren Önder Kandemir isminde bir kız evlat sahibiydi.