İstanbul'da kritik nükleer zirve: İran ile E3 ülkeleri masada

İran ile Avrupa ülkeleri arasında uzun süredir askıda kalan nükleer müzakerelerde yeni bir adım İstanbul'da atıldı. İran ile nükleer anlaşmanın Avrupa’daki tarafları olan İngiltere, Fransa ve Almanya (E3), bugün İstanbul’da dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde kritik bir zirvede buluşuyor.

Heyetlerin görüşmelerin yapılacağı İran Başkonsolosluğu’na girişleri sabah saatlerinde başladı.

Görüşmelerin ana gündemini, 2015 yılında imzalanan ve daha sonra birçok belirsizlikle sarsılan nükleer anlaşmanın yeniden işler hale getirilmesi ve Avrupa'nın “tetik mekanizması”nı devreye sokma ihtimali oluşturuyor.

İran ile E3 olarak adlandırılan nükleer anlaşmanın Avrupalı tarafları İngiltere, Fransa ve Almanya'nın Dışişleri Bakan Yardımcıları düzeyinde İstanbul'da düzenlenen toplantı bitti.

İran'ın İstanbul Başkonsolosluğunda gerçekleştirilen toplantıda İran'ı Dışişleri Bakan Yardımcıları Mecid Taht Revançi ve Kazım Garibabadi temsil etti.

İstanbul'daki görüşmeye ilişkin basın açıklaması yapılıp yapılmayacağına ilişkin henüz bilgi verilmedi.

Toplantının sona ermesinin ardından İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Garibabadi, X sosyal medya platformundan açıklamada bulundu.

Garibabadi, "Dr. Taht Revançi ve ben üç Avrupa ülkesinin siyasi yetkililerini İstanbul'da ağırladık. (ABD ile devam eden) Dolaylı nükleer görüşmelerin son durumu ve yaptırımların kaldırılması konularını ele alarak görüş alışverişinde bulunduk. İran ve üç Avrupa ülkesi diplomasiyi sürdürme ve en iyi şekilde kullanma kararlılığındadır. Gerekli durumda tekrar bir araya gelip görüşmeleri sürdüreceğiz." ifadelerini kullandı.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İngiltere, Fransa ve Almanya'nın Ulusal Güvenlik danışmanları ile Ukrayna ve İran'a ilişkin konuları görüştü.

AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, İran Dışişleri Bakan Yardımcıları Revançi ve Garibabadi, İngiltere, Fransa ve Almanyalı üst düzey diplomatlarla yapılacak toplantı için İstanbul'a geldi.

ABD SÜRECİN DIŞINDA

Toplantı, İran ile ABD arasında Umman aracılığıyla yürütülen ve olumlu ilerlediği bildirilen nükleer müzakerelerden bağımsız olarak gerçekleşiyor. Bu süreçte ABD yer almazken, İran tarafı yaptırımların kaldırılması karşılığında nükleer faaliyetlerini kısıtlamaya hazır olduğunu dile getiriyor.

E3 ile İran arasında daha önce 2 Mayıs’ta Roma’da yapılması planlanan görüşme, ABD ile İran arasındaki müzakerelerde yaşanan erteleme nedeniyle iptal edilmişti. Bu nedenle İstanbul'daki buluşma, Avrupa-İran diyaloğu açısından yeni bir dönüm noktası olarak görülüyor.

TETİK MEKANİZMASI ENDİŞESİ

Tahran yönetimi, nükleer anlaşmada yer alan ve “tetik mekanizması” olarak adlandırılan maddenin Avrupa ülkeleri tarafından devreye sokulabileceğinden endişe duyuyor. Bu madde, İran’ın yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda Birleşmiş Milletler yaptırımlarının yeniden yürürlüğe konmasını öngörüyor. Mekanizmanın süresi 18 Ekim'de dolacak ve çözüm bulunamazsa Avrupa'nın bu tarihten önce harekete geçebileceği ifade ediliyor.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Fransız Le Point gazetesinde yayımladığı makalesinde, tetik mekanizmasının devreye alınmasının "Avrupa'nın anlaşmadaki rolünün sonu" olacağını ve bölgesel gerginliği tırmandırabileceğini vurgulamıştı. Erakçi ayrıca Avrupa’ya İran ile yeniden doğrudan diyalog kurma çağrısı yapmıştı.

GÖZLER İSTANBUL'DAKİ GÖRÜŞMEDE

Görüşmelerin içeriğine dair resmi açıklamalar henüz yapılmasa da, diplomatik kaynaklar toplantının 2015 anlaşmasının yeniden işlerlik kazanması ve bölgesel istikrar açısından kritik önemde olduğunu belirtiyor.