Dünyanın gözü İstanbul'da: Rusya-Ukrayna müzakeresinden barış çıkacak mı?
Rusya-Ukrayna savaşında 3 yıl geride kalırken Türkiye bir kez daha kalıcı ateşkes ve barışın sağlanması için müzakere görüşmelerine ev sahipliği yapıyor. Savaşın başladığı günden bu yana diplomatik yollardan barış için çabalan Türkiye, bugün Ukrayna ve Rus bakanlardan oluşan heyetleri ağırlıyor. Dünyanın gözü İstanbul'daki zirveye çevrilirken masadan barış çıkıp çıkmayacağı merakla bekleniyor.

- Rusya-Ukrayna savaşının sona ermesi için bölgenin güvenilir aktörlerinden olan Türkiye'de müzakere masası kuruldu.
- Türkiye daha önce de benzer bir 'barış masası' kurmuş ancak buradan sonuç elde edilememişti.
- 'Tahıl Koridoru' anlaşmasında da büyük rol oynayan Türkiye bu kez 'doğrudan görüşme' olarak kayıtlara geçecek bir zirveye ev sahipliği yapıyor.
- Müzakere görüşmeleri 10 Mayıs'ta Rusya'nın olumlu yanıtıyla başlamış, Putin çözüm için Türkiye'yi adres göstermişti.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski de beklemeden karşılık vererek Putin'i İstanbul'a yüz yüze görüşmeye davet etti.
- Liderlerin açıklamaları sonrası söz konusu 'barış masası' İstanbul Dolmabahçe Ofisi'nde kuruldu ancak heyetlerin görüşmesi planlandığı gibi 15 Mayıs'ta gerçekleşmedi.
- Zelenski bu durumu "Rusya barış konusunda ciddi değil" sözleriyle açıklarken görüşme 16 Mayıs'ta (bugün) gerçekleşti.
- Şimdi dünyanın gözü masada alınacak kararda. İşte müzakereye ilişkin dakika dakika yaşananlar...
İstanbul barış görüşmelerinin ardından konuşan Rus heyetinin başkanı Medinskiy: “Müzakerelerde elde ettiğimiz sonuçlardan genel olarak memnunuz ve temasları sürdürmeye hazırız.”
Ukrayna basınına yansıyan haberlere göre, Ukrayna Savunma Bakanı Umerov, Rusya ve Ukrayna'nın her iki taraftan da biner asker serbest bırakılacak şekilde esir takasında anlaştığını açıkladı. Rus heyeti de esir takasını doğruladı. Takasın gerçekleşmesi halinde bu, savaşın başından bu yana yapılan en büyük esir takası olacak.
Heyetlerin Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ve Rusya Devlet Başkanı Putin arasındaki temasları da görüştüğünü belirten Umerov, İstanbul'daki görüşmelerde ateşkesin de masya yatırıldığını anlattı.
Üst düzey Ukraynalı bir yetkili, AFP haber ajansına yaptığı açıklamada, bugün daha fazla görüşmenin gerçekleştirilmesinin "muhtemel" olduğunu ancak "planlanmadığını" söyledi.
Kaynak, görüşmelerin sona ermesinin ardından yaptığı açıklamada, Rusya heyetine işaret ederek bbb"Eğer Moskova'dan başka talimatlar alırlarsa o zaman bugün bir şeylerin olması muhtemel" diye konuştu, "Şu ana kadar (görüşme) planlanmadı" bilgisini verdi.
İstanbul'da gerçekleşen Türkiye-Rusya-Ukrayna toplantısı sona erdi.
Türkiye-ABD-Ukrayna toplantısının ardından ikinci üçlü görüşmenin hazırlıkları yapıldı.
Türkiye-Rusya-Ukrayna Üçlü Toplantısı'nın açılışını yapan Bakan Fidan "Bundan sonraki aşamayı yapacağımız tercihler ve atacağımız adımlar belirleyecek. Rusya ve Ukrayna, ya barış anlaşmasına varacaklar ya da daha fazla kayıp verecekler. Bir seçim yapmak zorundalar. Barış yolunda ilerlemek için bu fırsatı değerlendirmek zorundayız. Türkiye savaşı sona erdirme ve barışı sağlama çabalarında daima yanınızda olacaktır. Hepinize bir kez daha hoş geldiniz diyorum" dedi.
Ukrayna heyetinden görüşme sonrasında yapılan ilk açıklamada, "İstanbul'da sürdürebilir barışa giden yolları bulmak için geldik. Barış sadece Rusya'nın 30 günlük ateşkesi kabul etmesiyle mümkün olabilir" ifadeleri kullanıldı.
Savunma Bakanı Rüstem Umerov başkanlığındaki Ukrayna heyetinde ise Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak ve Dışişleri Bakanı Andriy Sibiha bulundu.
Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak, Telegram hesabından yaptığı açıklamada, savaşı sonlandırmak yönünde İstanbul'da düzenlenen barış müzakereleri kapsamında yaptığı görüşmeler hakkında bilgi paylaştı.
Yermak, Ukrayna heyeti olarak İstanbul'da ABD Başkanı Donald Trump'ın Ukrayna ve Rusya Özel Temsilcisi Keith Kellogg, İngiltere Ulusal Güvenlik Danışmanı Jonathan Powell, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un'un Diplomatik Danışmanı Büyükelçi Emmanuel Bonne ve Almanya Dışişleri Bakanlığı Siyasi Direktörü Günter Sautter ile bir araya geldiklerini aktardı.
Söz konusu görüşmeleri, ABD ve Avrupalı yetkililer ile Ukrayna ve Rusya heyetleri arasında yapılacak toplantı öncesi gerçekleştirdiklerini kaydeden Yermak şu ifadeleri kullandı:
"Ukrayna barışa ve kalıcı, koşulsuz ateşkese hazırdır. Biz en üst düzeyde görüşme ve müzakerelere de hazırız. Ukrayna heyeti bugün koşulsuz ateşkesi sağlamak için İstanbul'da. Bu bizim önceliğimiz. Bir diğer önemli konu ise Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ve nedense Türkiye'ye gelemeyen (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin'in doğrudan görüşmesidir."
Türkiye-ABD-Ukrayna toplantısı sona erdi.
Toplantı, 1,5 saat sürdü.
İstanbul'daki Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde Türkiye-ABD-Ukrayna Üçlü Toplantısı başladı.
Ortadoğu turu kapsamında Birleşik Arap Emirlikleri'nde olan ABD Başkanı Donald Trump, Abu Dabi'de yaptığı açıklamada, "Körfez turunun ardından eve dönüyorum. Rusya ve Ukrayna konusunda ne olacağını göreceğiz" dedi.
İki-üç hafta içinde dünyanın çok dah güvenli bir yer olacağını söyleyen Trump, "Gazze'deki durumu da halledeceğiz" diye konuştu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile olası görüşmelerine de değinen Trump, "Putin'le ayarlayabilirsek en kısa zamanda görüşeceğiz" dedi. Putin'in İstanbul'a gelmediğini hatırlatan ABD Başkanı, "Ben gitmezsem Putin kesin gitmez demiştim. Bu işi halledeceğiz" ifadelerini kullandı.
NATO Dışişleri Bakanları Gayriresmi Toplantısı'na katılmak üzere dün Antalya'da bulunan ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, bugün sabah saatlerinde Rusya-Ukrayna görüşmeleri öncesinde İstanbul'a geldi.
Rubio ve beraberindeki heyeti taşıyan uçak saat 9.30'da İstanbul Havalimanı'na indi. ABD Dışişleri Bakanı'nı İstanbul Havalimanı'nda ABD'nin İstanbul Başkonsolosu Julie A. Eadeh karşıladı.
ABD'li bir yetkilinin verdiği bilgiye göre, ABD Dışişleri Bakanı Rubio'nun üst düzey Türk ve Ukraynalı yetkililerle bir araya gelmesi, ABD ve Türk taraflarının görüşmeler öncesinde ayrı ayrı taraflarla bir araya gelmesi bekleniyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Rusya heyetiyle görüşmelerde ABD'yi Politika Planlama Direktörü Michael Anton temsil edecek.
Dışişleri kaynaklarından elde edilen bilgiye göre Bakan Fidan, Rubio başkanlığındaki ABD heyeti, Umerov başkanlığındaki Ukrayna heyeti ve Medinskiy başkanlığındaki Rus heyeti bugün İstanbul'da olacak.
Dışişleri kaynaklarından yapılan açıklamaya göre zirvede farklı formatlarda bir dizi görüşme yapılacak.
ABD, Ukrayna, Türkiye ve Rusya, Ukrayna, Türkiye arasında üçlü görüşmeler yapılması gündemde.
Dörtlü formatta bir görüşme olup olmayacağı kesinleşmiş değil.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rusya Devlet Başkanı Putin'in Müşaviri Medinskiy başkanlığındaki Rus heyetiyle bir araya geldi.
Medinskiy, Bakan Fidan ile görüştükten sonra gazetecilere açıklamalarda bulundu.
Rus heyetinin Rusya Devlet Başkanı Putin’in talimatıyla Ukrayna ile ön koşulsuz, doğrudan ikili görüşmeler yürütmek üzere İstanbul’a geldiğini belirten Medinskiy, "Bugün Türk Dışişleri Bakanı (Hakan Fidan) ile verimli bir görüşme gerçekleştirdik, tutumumuzu detaylı bir şekilde anlattık." dedi.
16 Mayıs sabah saat 10’dan itibaren Ukrayna tarafının görüşmeye gelmesini bekleyeceklerini kaydeden Medinskiy, “Biz çalışmaya hazırız” şeklinde konuştu.
Ukraynalı diplomatik kaynaklardan alınan bilgiye göre, Türkiye'den ayrılan Zelenskiy, bugün Avrupa Siyasi Topluluğu Altıncı Zirvesi'nin yapılacağı Arnavutluk'un başkenti Tiran'a gidecek.
Zelenskiy, Ankara'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşüp Ukrayna'nın Ankara Büyükelçiliği'nde İstanbul barış müzakerelerine ilişkin basın mensuplarının sorularını yanıtlamıştı.
Rus heyetine başkanlık eden Vladimir Medinski, İstanbul’daki Rusya Başkonsolosluğu binası önünde basın mensuplarına açıklamalarda bulundu.
Heyet başkanı Medinskiy, şunları kaydetti: "Biz müzakerelere, İstanbul’da 2022’de Ukrayna tarafından bozulan barış görüşmelerinin devamı olarak bakıyoruz. Heyetimiz Devlet Başkanının kararnamesiyle onaylandı ve müzakereleri sürdürme konusunda tam yetkinliğe sahip. Heyetimiz yapıcı çalışmalar yapma, olası çözüm yollarını ve ortak noktaları bulma niyetinde. Ukrayna ile doğrudan müzakerelerdeki hedefimiz, krizin temel nedenlerini ortadan kaldırarak, er ya da geç uzun vadeli barışı sağlamak."
AFP haber ajansına göre, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, İstanbul'daki görüşmelere kendisi katılmayarak buraya bir heyet gönderecek.
Reuters haber ajansı ise Rus heyetinin Ukrayna ile görüşmelerde tavizleri tartışmaya hazır olduğunu aktardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin görüşmesi sona erdi.
Basına kapalı gerçekleşen ikili görüşme ve heyetler arası çalışma yemeği, 2 saat 45 dakika sürdü.
Görüşmede, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, MİT Başkanı İbrahim Kalın ile Cumhurbaşkanı Dış Politika ve Güvenlik Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç da hazır bulundu.
"RUSYA BARIŞ KONUSUNDA CİDDİ DEĞİL"
Zelenski, görüşmesinin ardından Ankara'daki Ukrayna Büyükelçiliği'nde basın toplantısı düzenledi. Ukrayna'nın İstanbul'daki görüşmelere heyet göndereceğini açıklayan Zelenski, heyete Savunma Bakanı'nın başkanlık edeceği bilgisini verdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile iyi bir görüşme gerçekleştirdiğini belirten Zelenski, Rusya'nın barış konusunda ciddi olmadığını söyledi. Ukrayna Devlet Başkanı, Rusya heyetinde karar alıcıların olmadığına dikkat çekti.
Zelenski, "Koşulsuz ateşkes liderler seviyesinde görüşülecekse ben buradayım, doğrudan görüşmelere hazırım" dedi.
Kırım'ın işgalini tanımadıklarını ve Ukrayna'nın bir parçası olduğunu ifade eden Zelenski, "Türkiye de bu konuda bizi destekliyor" dedi.
Kremlin tarafından yapılan son açıklamada, "Putin'in İstanbul'a gitme planı yok" denildi. Ayrıca Kremlin tarafından, "Rus heyeti Ukrayna'yı bekliyor ama hala ortada yoklar." ifadeleri kullanıldı
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ndeki görüşmesi başladı.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, Türkiye’ye gelmesinin ardından sosyal medya hesabından bir paylaşım yaparak, “Öncelikle, doğrudan müzakereler için fırsatı organize etmesi dolayısıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür etmek istiyorum. Aldığımız sinyal tam olarak buydu. Ukrayna tarafı hazır olduğunu teyit etti ve bugün başkentte, Ankara'dayız” ifadelerini kullandı.
Zelenski, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Rusya'nın temsil düzeyine ilişkin henüz resmi bir onay almadım. Ancak gözlemleyebildiğimiz kadarıyla tiyatro gibi görünüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmenin ardından bir sonraki adımlarımıza karar vereceğiz.
Önemli bir tartışma ve çok önemli kararlar için birkaç saatimiz olacak. Rus heyetinin seviyesini, hangi yetkiye sahip olduklarını ve herhangi bir karar alma yetkisine sahip olup olmadıklarını anlamak çok önemlidir çünkü hepimiz Rusya'da aslında kimin karar aldığını biliyoruz.”
Türkiye'ye gelen Zelenski ilk olarak şunları söyledi:
3,5 yıldır savaş devam ediyor. Türkiye bu noktada yeniden devreye girdi. Barış görüşmelerinin çoğunun Türkiye'de olduğunu söylemek ve işaret etmem gerek.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmek için Türkiye'ye geldi.
Kremlin'den yapılan açıklamada, "Putin'in İstanbul'daki müzakerelere katılma ihtimali yok." ifadeleri kullanıldı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, İstanbul'daki barış görüşmelerinin öğleden sonra yapılacağını açıkladı.
Ukraynalı bir yetkili, AFP haber ajansına yaptığı açıklamada, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin Ankara'ya doğru yola çıktığını söyledi. Zelenski ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Ankara'da bir araya gelmesi bekleniyor.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Rusya heyetinin İstanbul'da olduğunu teyit ederek "ciddi bir çalışmaya hazır olduklarını" söyledi.
Antalya'daki NATO toplantısı öncesinde basına açıklamalarda bulunan Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, Rusya'ya yaklaşımını yeniden gözden geçirme ve Ukrayna ile İstanbul'da yapılacak barış görüşmelerinde aktif olarak yer alma çağrısında bulundu.
ABD Başkanı Donald Trump'ın Ukrayna'da barış için gösterdiği diplomatik çabalara Almanya'nın desteğini dile getiren Wadephul, "Müzakere masasına gelmek için çok geç değil. Bugün Rusya'ya acil çağrımız, durumu yeniden değerlendirmesi, ABD Başkanı'nın girişimini olumlu bir şekilde benimsemesi ve şimdi müzakerelere gelmesidir" dedi.
Rusya'nın RIA Novosti haber ajansına bilgi veren bilgili bir kaynak, Rusya heyetinin Ukrayna heyetiyle görüşmek üzere İstanbul'a geldiğini teyit ederek görüşmelerin öğleden sonra başlayacağını söyledi.
Ajansın kaynağına göre, görüşmelerin öğle yemeğinden sonra başlaması bekleniyor.
Avrupa'da savunma şirketlerinin hisseleri, İstanbul'da Rusya ile Ukrayna arasında yapılacak barış müzakerelerinin açıklanmasının ardından düşüşe geçti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İstanbul müzakereleri öncesi, görüşmelere katılacak Rus heyeti ve bazı yetkililerle dün akşam toplantı yaptı.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha (solda), NATO Dışişleri Bakanları Gayriresmi Toplantısı’na ev sahipliği yapan Antalya'da ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile görüştü.
Rubio görüşmede "Trump savaşların sona ermesini istiyor ve bunu umuyor. (İstanbul barış müzakereleri) Ne olacağını göreceğiz, ancak ilerleme görmek istiyoruz" dedi.

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Antalya’daki NATO Dışişleri Bakanları Gayriresmi Toplantısı öncesi yaptığı açıklamada, Rusya-Ukrayna müzakerelerinde Türkiye'nin rolüne dikkati çekerek "Türkiye burada büyük bir rol oynuyor çünkü Türkiye tüm ilgili ortaklarla iyi ilişkilere sahip" dedi.
İstanbul müzakerelerine katılacak Rus heyetinin Türkiye'ye ulaştığı bildirildi.
Rus haber ajansı Tass, isimsiz kaynağa dayandırdığı haberinde, Ukrayna ile müzakere edecek Rus heyetinin İstanbul'a ulaştığı ve müzakerelerin TSİ 10.00'da Dolmabahçe'de başlamasının beklendiği belirtildi.
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI NE ZAMAN BAŞLADI?
- Rusya'nın Ukrayna'ya 24 Şubat 2022'de başlayan saldırısıyla patlak veren savaşta Ukrayna’nın Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgeleri büyük ölçüde ilhak edildi.
- Kırım'ın 2014'te Rusya tarafından ilhakıyla Ukrayna, topraklarının yaklaşık beşte birinde kontrolü kaybetti.
- ABD ve Avrupa ülkeleri Ukrayna'ya geniş ekonomik ve askeri yardımlarda bulunurken, geniş bir alanı ilhak eden Rusya'ya ağır yaptırımlar uyguladı.
- Belarus'taki görüşmelerin ardından Rusya ve Ukrayna Dışişleri Bakanları 10 Mart 2022'de Antalya Diplomasi Forumu’nda bir araya geldi.
İSTANBUL’DAKİ İLK MÜZAKERE 2022’DE GERÇEKLEŞTİ
- İstanbul müzakerelerinde tarafların sağladığı uzlaşma, Buça şehrinde sivillerin öldürüldüğü yönündeki suçlamalarla bozulurken, İngiltere ve ABD'nin anlaşmaya karşı çıktığı iddiaları ortaya atıldı.
- Savaşın şiddetlenmesine karşın barış için çabalarını sürdüren Türkiye, Birleşmiş Milletlerin (BM) de desteğiyle tarafları aynı yıl yeniden bir araya getirerek, dünyada geniş yankı uyandıran Karadeniz Tahıl Girişimi Anlaşması'nın imzalanmasını sağladı.
- Her iki tarafla da görüşebilen ender liderlerden olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, barış görüşmeleri için ev sahipliği ve arabuluculuk teklifini sürdürürken, ABD'de Donald Trump'ın başkan seçilmesiyle de diplomasi yeniden hareketlilik kazandı.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 11 Mayıs’ta, 3 yıl önce kesilen doğrudan müzakerelerin ön koşulsuz olarak 15 Mayıs'ta İstanbul'da yeniden başlatılması önerisini gündeme getirerek Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan ev sahipliği yapmasını talep etti.
- Ukrayna yönetimi buna olumlu yanıt verirken, uluslararası toplum da İstanbul barış görüşmeleri gündemini memnuniyetle karşıladı.
Kaynak: Ajanslar